|
Kwestia bezpieczeństwa Izraela rozpoczyna
się na Wzgórzach Golan.
Wzgórza Golan zajmują obszar o maksymalnej
szerokości 25 km i długości 67 km, położone są na granicy Izraela
z Syrią, gdzie znajdują się źródła Jordanu, głównego źródła
wody Izraela. Graniczą z północnymi osiedlami kraju i znajdują
się w odległości 60-100 km od równiny nadmorskiej, gdzie zamieszkuje
większość ludności izraelskiej.
Na wysokości 900 metrów nad poziomem Jeziora
Galilejskiego, na szczycie Wzgórz Golan znajdowały się punkty
dowodzenia, których dogodne położenie topograficzne Syria wykorzystywała
do 1967 roku, bombardując położone poniżej wsie izraelskie i
powodując ogromne spustoszenia. W rezultacie Wojny Sześciodniowej
(1967 r.), w akcie samoobrony, Wzgórza Golan przeszły pod kontrolę
izraelską. Istota warunków topograficznych Golanu dla izraelskiej
obrony udowodniona została w czasie wojny Yom Kippur. Dysponując
mniej niż 200 czołgami, Izrael był w stanie odeprzeć niespodziewany
atak Syrii (1 400 czołgów) i zapobiec przemieszczeniu się walk
w stronę zamieszkałych terenów Galilei.
Występuje znaczna różnica wysokości Wzgórz
Golan, które górują nad położoną po drugiej stronie Jeziora
Galilejskiego Galileą. Ze Wzgórz Golan widać jak na dłoni dużą
część ziemi izraelskiej. Ten, kto kontroluje Golan, kontroluje
znaczną część Izraela. Jeśli Izrael odda Golan za "pokój",
będzie osłabiony militarnie i praktycznie nie będzie w stanie
obronić się przed ewentualnym atakiem. Miasta takie jak Hajfa
czy Tel-Awiw stanowić będą wyraźny cel dla syryjskich rakiet.
Wzgórza Golan mają istotne znaczenie dla
charakteru funkcji wczesnego ostrzegania, które polega na zagwarantowaniu
czasu, który potrzebny jest na przygotowanie się i zabezpieczenie
przed ewentualnym atakiem. W odróżnieniu od Syrii, która ma
dużą stałą armię, ocalenie Izraela zależy od szybkiej mobilizacji
sił rezerwy, która wymaga, co najmniej 24 godzin.
Ze Wzgórz Golan wypływają źródła rzeki Jordan,
stanowiącej główne źródło wody dla Izraela. Przed rokiem 1967
syryjskie próby odizolowania Izraela od źródeł Jordanu doprowadziły
do częstych potyczek na granicy, przeradzających się niekiedy
w prawdziwą wojnę.
Nawet w epoce samosterujących bomb i pocisków
warunki topograficzne Wzgórz Golan pozostaną newralgicznym punktem
w kwestii bezpieczeństwa Izraela, gdyż jakikolwiek konflikt,
który powstałby w przyszłości między Izraelem i Syrią, rozstrzygnie
się prawdopodobnie w walce lądowej.
Dla Syrii kontrola nad Wzgórzami Golan oznacza
odzyskanie strategicznych korzyści - dla Izraela zaś utrzymanie
tych terenów jest kwestią istnienia tego państwa.
Przewodniczący Połączonego Dowództwa Sztabów
Earle G. Wheller tak pisał w raporcie dla Sekretarza Obrony
Roberta MacNamary: "Izrael musi utrzymywać kontrolowanie
terenów na wschód od granicy z czerwca 1967 r., które górują
nad Galileą. Aby zapewnić obronę wewnątrz kraju, Izrael musiałby
zajmować obszar o szerokości 50 mil, rozciągający się od granicy
z Libanem do granicy z Jordanią."
/na podstawie materiałów Ambasady Izraela
w Polsce/
Przyjrzyjmy się rejonowi Wzgórz Golan z punktu
widzenia Biblii. Rejon Baszanu, którego częścią są Wzgórza Golan,
był obiecany Abrahamowi i narodowi izraelskiemu na mocy przymierza,
opisanego w 15 rozdziale 1 Księgi Mojżeszowej.
Po powrocie Żydów do Ziemi Obiecanej połowa
pokolenia Manassesa osiedliła się na tym terenie, a miasto Golan
w Baszanie było jednym z miast ucieczki (5 Mojż. 4:43).
W okresie królów Wzgórza Golan stały się
polem bitwy między izraelskim królem Ahabem i armią Aramu. Zwycięstwo
Izraela nad Aramem miało miejsce na terenie dzisiejszego kibucu
Afik, zaledwie kilka kilometrów na wschód od Jeziora Galilejskiego
w południowej części Wzgórz Golan.
W okresie Drugiej Świątyni Żydzi uprowadzeni
do Babilonii powrócili do swych domostw na Wzgórzach Golan.
Tamtejsze żydowskie miejscowości były atakowane przez pogańskich
sąsiadów, w związku z czym Juda Machabeusz wysłał tam swe oddziały
z pomocą.
Pod koniec okresu hasmonejskiego, król Aleksander
Janneusz opanował Wzgórza Golan i osadził tam Żydów. Od tego
czasu żydowskie miejscowości istniały tam nieprzerwanie przez
ponad 700 lat. Głównymi miastami regionu były Banias i Susita.
Stolicą była Gamla, której mieszkańcy bohatersko walczyli w
Wielkim Powstaniu przeciwko Rzymianom, tracąc 10 tys. ludzi
w bitwie w obronie Gamli. Po Wojnie Sześciodniowej w 1967 roku
znaleziono tu monety z okresu Drugiej Świątyni.
W okresie talmudycznym, żydowskie miasta
na tym terenie rozwinęły się i rozkwitły. Wśród licznych odkryć
archeologicznych znajdują się tutaj pozostałości 34 synagog.
W okresie bizantyjskim żydowskie osiedla
istniały tu nadal, obok miejscowości chrześcijańskich, aż do
porażki bizantyjskich armii. Wówczas teren ten został opanowany
przez nomadów.
W XIX wieku przywódcy ruchu syjonistycznego
i mieszkańcy starożytnych miast Safed i Tyberiady podjęli wysiłki,
aby zasiedlić Wzgórza Golan. W 1886 roku towarzystwo Bnei Yehuda
("Synowie Judy") w Safedzie zakupiło tam parcelę we wsi
Ramaraniya i zasiedliło ją. W następnym roku zakupiło ziemie
w okolicy beduińskiej wioski Bir Ashkum, między Bnei Yehuda
i Ein Gev. W 1887 roku baron Rothshhild nabył około 7 tys. hektarów
ziemi we wschodniej części Wzgórz Golan, niedaleko na wschód
od dzisiejszego Ramat Magshimim. Pod koniec XIX wieku pionierzy
żydowscy przybyli do ziemi Horan, na wschód od Wzgórz Golan,
gdzie założyli pięć osiedli, z których zostali później wypędzeni
przez Turków. Wobec wielowiekowej żydowskiej historii Wzgórz
Golan, organizacje syjonistyczne domagały się, aby je włączyć
do terytorium Żydowskiej Siedziby Narodowej. Wzgórza Golan zostały
odzyskany 10 czerwca 1967 roku, w ostatnim dniu Wojny Sześciodniowej.
Obecnie Wzgórza Golan są domem dla 18 tys.
ludzi, mieszkających w 33 miejscowościach na obszarze 1.000
km2. Uprawiają oni zboże na terenie 2 tys. hektarów, kultywują
sady na obszarze 1.600 hektarów, hodują kwiaty (35 tys. ton
rocznie). Na 40 tys. hektarów naturalnych pastwisk wypasają
20 tys. bydła i owiec. Hodując 5.000 krów, produkują rocznie
60 milionów litrów mleka. Na terenie Wzgórz Golan jest około
30 zakładów przemysłowych.
[z materiałów BIM
"Nasz starszy brat", nr.1/2000]
|
