Hamas (arab. Harakat al-Muqawamah al Islamija – Islamski Ruch Oporu) to islamska organizacja zbrojna, walcząca o wolność arabskiej Palestyny. Została założona w 1987 roku przez radykalnych członków Organizacji Wyzwolenia Palestyny oraz przez członków islamskiego ruchu Bractwa Muzułmańskiego. Sam wyraz "Hamas" jest akronimem arabskich słów Harakat al-Muqawamah al Islamija oznaczających: "entuzjazm", "ogień", "zapał", "gorliwość" i "waleczność".

Emblemat organizacji Hamas to dwa skrzyżowane miecze na tle meczetu na Świętej Skale w Jerozolimie, otoczone przez dwie palestyńskie flagi z hasłami: "Nie ma Boga oprócz Allacha" oraz "Prorok Mahomet jest wysłannikiem Boga". Na samym szczycie emblematu znajduje się miniaturka mapy Palestyny.

Początkowo militarne skrzydło organizacji nosiło nazwę Mujahidin, jednak w 1991 roku lokalny dowódca Hamasu w Gazie, Zaccaria Walid Akel, utworzył pierwszą komórkę Brygad Izz ad-Din al-Qassam.
    Zostały one utworzone aby upamiętnić ojca współczesnego arabskiego ruchu oporu, szejka Izz ad-Din al-Qassama (zabitego przez Brytyjczyków w 1935 r.). Czasami zbrojne komórki Hamasu nazywają same siebie: "Uczniowie Ayyash", "Uczniowie Inżyniera" lub "Jednostka Yahya Ayyash". W ten sposób upamiętniają oni konstruktora bomb, które zabiły ponad 50 Izraelczyków. Ayyash został zamordowany przez izraelskie służby specjalne w 1996 roku.

Poglądy:

18 sierpnia 1988 roku została uchwalona Konwencja Islamskiego Ruchu Oporu (Hamasu). Konwencja jest ogólnym manifestem, składającym się z 36 oddzielnych artykułów, które określają cele i sposoby działania organizacji.
    Już na samym wstępie Hamas jasno określa swój najważniejszy cel, którym jest zniszczenie państwa Izrael.

              "Izrael będzie istniał dopóty, dopóki Islam nie zlikwiduje go,
                        tak jak uczynił to z innymi przedtem". (wstęp)

Najważniejszym celem Hamasu jest "podniesienie sztandaru Boga w każdym miejscu Palestyny", co zawiera w sobie eliminację państwa Izrael i jakiegokolwiek innego państwa świeckiego, które mogłoby tutaj powstać. Jedynym możliwym do zaakceptowania przez Hamas państwem jest islamska republika Palestyna.

              "Islamski ruch oporu jest wyróżniającym się ruchem palestyńskim,
                        którego podstawowym założeniem jest wiara w Allaha
                        i życie zgodnie z zasadami Islamu.
              Jego usilnym staraniem jest rozpowszechnienie wielkości Allaha
                        na każdym centymetrze Palestyny". (art. 6)

Kolejne artykuły Konwencji identyfikują Hamas jako Muzułmańskie Bractwo w Palestynie. Jego członkami są ci muzułmanie, którzy "boją się Boga i podnoszą sztandar Dżihadu w obliczu ciemiężców". Osobistym obowiązkiem każdego muzułmanina jest sprzeciwianie się i walka z wrogiem. Równocześnie Hamas wprowadza rewolucyjne idee, które zrównują w walce wszystkich obywateli państwa, wliczając w to robotników, naukowców i studentów.

              "Ziemia palestyńska jest świętą posesją islamską
                        poświęconą przyszłym pokoleniom, aż do dnia sądu ostatecznego.
              Nikt nie może wyrzec się nawet kawałka tej ziemi,
                        czy też opuścić choćby jej skrawek". (art. 11)

              "Palestyna jest krajem islamskim...
              Od czasu, gdy stanowi to problem,
                        wyzwolenie Palestyny jest indywidualnym obowiązkiem
                        każdego muzułmanina, kiedykolwiek miałoby to nastąpić". (art. 13)

              "W dniu, kiedy wróg przywłaszczy sobie
                        choćby kawałek ziemi muzułmańskiej,
                        Dżihad stanie się indywidualnym obowiązkiem
                        każdego muzułmanina.
              W przypadku uzurpacji żydowskiej,
                        obowiązkiem jest wznieść wojenny sztandar Dżihadu". (art. 15)

              "Wszyscy bojownicy połączą się i staną w szeregi,
                        masy całego świata islamskiego pójdą naprzód,
                        wypełniając swój obowiązek i nawołując głośno:
                                  'Powitajcie Dżihad!'
              Ten okrzyk dosięgnie niebios i będzie rozbrzmiewał,
                        aż nadejdzie wyzwolenie, najeźdźcy zostaną pokonani
                        i nadejdzie zwycięstwo Allaha". (art. 33)

Znanym sloganem głoszonym przez Hamas jest: "Bóg jest moim celem, Prorok jest moim nauczycielem, Koran moją konstytucją, Dżihad jest moją drogą, a śmierć dla celu Boga jest wzniosła w swych pragnieniach".
    Jednocześnie Hamas odrzuca wynegocjowane porozumienia pokojowe, stwierdzając, że "nie ma żadnego rozwiązania dla kwestii palestyńskiej jak tylko Dżihad".

              "(Pokojowe) inicjatywy, tzw. rozwiązania pokojowe
                        i konferencje międzynarodowe są sprzeczne
                        z zasadami Islamskiego Ruchu Oporu...
              Konferencje te nie są niczym więcej,
                        jak środkiem do wyznaczenia niewiernych na rozjemców
                        na ziemiach islamskich...
              Nie ma innego rozwiązania problemu palestyńskiego
                        poza świętą wojną Dżihad.
              Inicjatywy, propozycje i konferencje pokojowe są jedynie stratą czasu,
                        działaniem na próżno". (art. 13)

Znajdziemy tu także potępienie izraelsko-egipskiego traktatu pokojowego: "Egipt w dużym stopniu został odsunięty z pola walki (przeciwko syjonizmowi) poprzez zdradliwe porozumienie w Camp David. Syjoniści próbują wciągnąć inne kraje arabskie w podobne układy, aby usunąć je z pola walki... Odejście z pola walki z syjonizmem jest zdradą i przeklęty będzie ten, kto popełni ten karygodny czyn". (art. 32)

Podżegania antysemickie: "Dzień sądu ostatecznego nie nadejdzie, dopóki muzułmanie nie staną do walki z Żydami i zabiją ich. Żydzi będą chować się za skały i drzewa, a skały i drzewa będą wykrzykiwać: 'Muzułmanie, jest tutaj Żyd ukrywający się za mną, chodź i zabij go'." (art. 7)
    "Wróg od dłuższego czasu knuje intrygi... i jednocześnie gromadzi ogromny i wpływowy dobytek materialny. Mając pieniądze, objął swą kontrolą światowe media... Przy użyciu swych pieniędzy rozpętał rewolucje w różnych częściach globu ziemskiego... Opowiedział się za rewolucją francuską, rewolucją komunistyczną i większością innych rewolucji, o których słyszymy... Mając pieniądze, powołano do życia takie organizacje, jak wolnomasoneria, kluby rotariańskie i 'lions', które rozproszone są po całym świecie i mają na celu zniszczenie społeczeństw i prowadzonych interesów syjonistycznych... Opowiedziano się za I wojną światową i sformowano Ligę Narodów, poprzez którą wróg może rządzić światem. Opowiadając się za II wojną światową, osiągnięto ogromne korzyści finansowe. Nie ma na świecie wojny, w której (Żydzi) nie maczaliby rąk". (art. 22)
    "Intrygi syjonistyczne nie mają końca, po Palestynie obejmą one swym zasięgiem tereny od Nilu aż po Eufrat. Kiedy zakończy się proces przyswajania terenu, nad którym zawisła ich ręka, będą oni kontynuować swe ekspansywne działania. Knowania żydowskie wyłożone zostały w 'Protokołach Mędrców Syjonu'." (art. 32)
    "HAMAS sam uważa się za czołówkę i przednią straż na polu walki przeciwko światowemu syjonizmowi. Z chwilą, gdy ugrupowania islamskie z całego świata będą dobrze wyposażone, w imię ich przyszłej roli w walce z podżegającymi do wojny Żydami, powinny również prowadzić taką działalność". (art. 32)

Sposoby działania:

Wielka popularność Hamasu przede wszystkim wynika z dużej aktywności ruchu w sprawach socjalnych na rzecz Palestyńczyków. Hamas dostarcza palestyńskim Arabom liczne dobra pierwszej potrzeby, ale także zakłada, prowadzi i utrzymuje szkoły i szpitale. Organizacja posiada szerokie zaplecze finansowe, z którego finansowane są także działania terrorystyczne. Finanse przychodzą najczęściej drogą okrężną od licznych państwa arabskich, w tym z Arabii Saudyjskiej.
    Prowadząc szeroką działalność charytatywną Hamas zdobywa swoich członków w zakładach pracy, uniwersytetach, samorządach lokalnych, prasie, związkach zawodowych i na ulicy. Spośród nich rekrutowani są członkowie do zbrojnych komórek Hamasu oraz potencjalni terroryści-samobójcy. W realizacji swoich celów Hamas posługuje się terroryzmem. Rodziny terrorystów-samobójców, którzy przeprowadzili zamachy przeciwko Izraelowi, otrzymują bardzo wysokie odszkodowania od władz Autonomii Palestyńskiej.

Unia Europejska, Stany Zjednoczone, Kanada oraz Izrael umieściły organizację Hamas na liście grup terrorystycznych. Hamas, jako organizacja łamiąca prawa człowieka został także potępiony przez Komisję Praw Człowieka przy Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz przez Amnesty International.
    Pomimo to, Hamas cieszy się dużą popularnością w Autonomii Palestyńskiej, szczególnie w Strefie Gazy. W styczniu 2006 roku Hamas wygrał wybory parlamentarne w Autonomii Palestyńskiej.

Historia:

Korzenie Hamasu sięgają lat 20-tych XX wieku, kiedy to powstał Ruch Muzułmańskiego Braterstwa, który prowadził w Egipcie działalność społeczno-polityczną w meczetach, szpitalach, szkołach i na uniwersytetach. Ruch założono dla obrony wartości islamskich przed wpływami Zachodu, uznawanymi za demoralizujące.

1. W latach 1967-1976 nastąpiła budowa Stowarzyszenia w Strefie Gazy.
        W tym okresie Hamas powstrzymywał się od działalności politycznej.

2. W latach 1976-1981 nastąpił rozwój ruchu dzięki udziałowi w
        stowarzyszeniach zawodowych w Strefie Gazy oraz na Zachodnim Brzegu
        Jordanu. Szczególnie ważnymi były komórki ruchu utworzone w Uniwersytecie
        Islamskim w Gazie oraz al-Mujamma'al-islami i al-Jam'iyya al-islamiyya.
            W tym okresie Hamas koncentrował się na kwestiach społecznych.
        Realizując duże projekty społeczne Hamas zdobywał zaufanie dla swoich
        aktywistów, jak i dla duchownych muzułmańskich głoszących w meczetach.
            W 1978 roku Izrael oficjalnie zalegalizował Hamas, prawodpodobnie licząc
        na zrównowarzenie wpływów al-Fatah i Jassera Arafata wśród
        Palestyńczyków.

3. W latach 1981-1987 nastąpiła silna aktywacja polityczna Hamasu. Stopniowo
        kontrolę nad ruchem przejęła frakcja wojownicza, na czele której stał szejk
        Ahmed Yassin. W ten sposób Hamas rozpoczął przygotowania do walki
        zbrojnej.

4. Gdy w 1987 roku wybuchło palestyńskie powstanie Intifada, część członków
        Hamasu wydało ulotkę oskarżającą niektórych Palestyńczyków o współpracę z
        Izraelem. Pierwsze przypadki użycia przemocy przez Hamas dotyczyły właśnie
        wymierzania kar tym, którzy podejmowali współpracę z izraelskimi władzami.
        W trakcie pierwszej Intifady, aktywiści z Hamasu zabili kilkudziesięciu
        Palestyńczyków.
            W 1989 roku Hamas rozpoczął ataki na izraelskie cele wojskowe.
        Organizacja stała za licznymi zabójstwami, zamachami i porwaniami. W 1989
        roku władze izraelskie zdelegalizowały Hamas.

        Swego rodzaju przełomem w działalności organizacji była masakra
        29 modlących się Arabów w Grobowcu Patriarchów w Hebronie (strzelał
        żydowski radykalny fanatyk Baruch Goldstein). Dokładnie w 40 dni po
        masakrze, w dniu 13 kwietnia 1994 roku pierwszy terrorysta-samobójca z
        Hamasu wysadził się w samochodzie-pułapce na przystanku autobusowym w
        Afula (zginęło 8 osób, a 51 zostało rannych). W ten sposób organizacja
        rozpoczęła atakować cele cywilne. Od tej pory Hamas określa izraelskich
        cywilów nazwą "celów militarnych".
            Do największych zamachów terrorystycznych przeprowadzonych przez
        Hamas podczas pierwszej Intifady należą:
                - październik 1994 r. - zamach na autobus linii nr 5 w Tel Awiwie (zginęły
                                                        22 osoby, a 56 zostało rannych);
                - luty 1996 r. - zamach na autobus linii nr 18 w Jerozolimie (zginęło
                                                        26 osób);
                - lipiec 1997 r. - podwójny zamach na targowisku Mahane Yehuda w
                                                        Jerozolimie (zginęło 16 osób).

5. W styczniu 1996 roku, podczas wyborów w Autonomii Palestyńskiej, wyłonił się
        umiarkowany odłam Hamasu, który chciał uczestniczyć w działalności
        politycznej na rzecz przyszłego państwa Palestyna. Na czele frakcji politycznej
        Hamasu stanął Abdel-Aziz Al-Rantisi.

        Podczas Intifady Al-Aksa, pomiędzy wrześniem 2000 roku a kwietniem 2004
        roku Hamas przeprowadził 425 akcji terrorystycznych przeciwko Izraelowi,
        zabijając 377 Izraelczyków.
            Wśród najbardziej przerażających zamachów przeprowadzonych przez
        Hamas znajdują się:
                - czerwiec 2001 r. - zamach w Delfinarium w Tel Awiwie (zginęły
                                                        21 osoby);
                - sierpień 2001 r. - zamach w Pizzeria Sbarro w Jerozolimie (zginęło
                                                        15 osób);
                - grudzień 2001 r. - zamach na autobus w Hajfie (zginęło 15 osób);
                - maj 2002 r. - zamach w sali Rishon Letzion ( zginęło 16 osób);
                - czerwiec 2002 r. - zamach na autobus linii nr 32 w Jerozolimie (zginęło
                                                        19 osób);
                - marzec 2003 r. - zamach na autobus linii nr 37 w Hajfie (zginęło
                                                        15 osób);
                - czerwiec 2003 r. - zamach na autobus linii nr 14 w Jerozolimie (zginęło
                                                        17 osób).

        Hamas twierdzi, że wszyscy terroryści-samobójcy przeprowadzili
        bohaterskie "operacje śmierci męczeńskiej".
            Równocześnie Hamas rozpoczął regularny ostrzał moździerzowy żydowskich
        osiedli położonych w Strefie Gazy. Szacuje się, że na osiedla spadło około
        5 500 pocisków, zabijając 3 osoby. W 2002 roku Hamas użył rakiety Qassam
        do ostrzału terytorium Izraela ze Strefy Gazy. Dochodziło również do licznych
        ataków na wojskowe patrole i obiekty izraelskich sił bezpieczeństwa w Strefie
        Gazy.

6. W wyniku wyborów z 24 stycznia 2006 roku Hamas uzyskał 76 miejsc w
        132-osobowym parlamencie Autonomii Palestyńskiej. Hamas utworzył nowy
        palestyński rząd, którego premierem został Ismail Haniye.

Ważni przywódcy Hamasu:

- Szejk Ahmed Ismail Yassin (około 1937 - 22 marca 2004) był duchowym
        przywódcą i założycielem Hamasu, do czasu gdy zginął w wyniku izraelskiego
        ostrzału rakietowego domu, w którym mieszkał. Yassin był niewidomy,
        dotknięty porażeniem kończyn i poruszał się jedynie na wózku inwalidzkim.
            Yassin był wrogiem pokojowego porozumienia z Izraelczykami, twierdząc,
        że Palestyna jest "poświęcona dla przyszłych muzułmańskich generacji aż do
        dnia sądu ostatecznego". Prawdopodobnie to on w 1989 roku wydał rozkaz
        członkom Hamasu na wykonywanie egzekucji Palestyńczyków oskarżonych o
        współpracę z Izraelem. Izraelskie siły bezpieczeństwa aresztowały Yassina.
        Uznano go winnym wydania rozkazu na przeprowadzenie zamachu w którym
        zginęło 2 izraelskich żołnierzy. Yassin został skazany przez wojskowy sąd na
        dożywotnie więzienie.
            W 1997 roku na mocy porozumienia izraelsko-jordańskiego Yassin został
        zwolniony z więzienia i powrócił do Gazy. Jego zwolnienie nastąpiło pod
        warunkiem powstrzymania się od nawoływania do zamachów terrorystycznych
        przeciwko Izraelowi. Yassin ponownie stanął na czele Hamasu i wznowił swoją
        propagandę nienawiści do Izraela. 22 marca 2004 roku Yassin zginął w wyniku
        izraelskiego ostrzału rakietowego.

- Doktor Abdel Aziz al-Rantissi (23 października 1947 - 17 kwietnia 2004)
        współzałożyciel Hamasu. Był politycznym przywódcą Hamasu i jego rzecznikiem
        w Strefie Gazy po śmierci szejka Yassina. Rantissi sprzeciwiał się
        jakiemukolwiek kompromisowi z Izraelem i wzywał do "wyzwolenia" całej
        Palestyny. Podważał historyczną prawdę Holokasutu, twierdząc, że została on
        wymyśony przez Syjonistów.
            17 kwietnia 2004 roku Rantissi zginął w wyniku izraelskiego ostrzału
        rakietowego samochodu w którym jechał.

- Ibrahim al-Makadmeh (1951 - 8 marca 2003) był założycielem i przywódcą
        zbrojnego skrzydła Hamasu w Strefie Gazy. Odpowiadał za organizację
        zamachów terrorystycznych, w których zginęło conajmniej 28 Izraelczyków.
        Makadmeh został zabity przez izraelską armię.

- Mahmoud al-Zahar (1945 - ) jest jednym z założycieli Hamasu, należy do grona
        ścisłego przywództwa organizacji w Strefie Gazy. Izraelska armia kilkakrotnie
        usiłowała go zabić.

- Ismail Haniya (1962 - ) jest jednym z politycznych przywódców Hamasu w
        Strefie Gazy. Izraelska armia kilkakrotnie usiłowała go zabić. Obecnie jest
        premierem palestyńskiego rządu.

- Salah Shahade (? - 22 lipca 2002) - był przywódcą zbrojnego skrzydła Hamasu.
        Zginął w wyniku izraelskiego zbombardowania domu, w którym przebywał.

- Mahomet Deif (? - ) jest dowódcą zbrojnego skrzydła Hamasu. Przez kilka lat
        był najbardziej poszukiwaną osobą przez izraelskie siły bezpieczeństwa.
        Przeżył pięć izraelskich prób zamachu.

- Yahya Ayyash (6 marca 1966 - 5 stycznia 1996) był głównym konstruktorem
        bomb w Hamasie. Uzyskał przezwisko "Inżynier". Był odpowiedzialny za śmierć
        co najmniej 70 Izraelczyków. Ayyash zginął w wyniku wybuchu telefonu
        komórkowego, przez który rozmawiał. O przeprowadzenie zamachu oskarża
        się izraelskie siły bezpieczeństwa.

- Adnan Al-ghul (1962 - 21 października 2004) był jednym z przywódców
        zbrojnego skrzydła Hamasu. Był najbliższym pomocnikiem Yahya Ayyashy,
        który konstruował bomby dla Hamasu. Po śmierci Ayyashy przejął jego funkcję
        w organizacji. Na początku Intifady Al-Aksy poprawił konstrukcję rakiet
        Qassam. Al-ghul stworzył infrastrukturę Hamasu w Strefie Gazy. Zorganizował
        tunele przemytnicze w Rafah, którymi do Strefy Gazy docierała broń, amunicja
        i materiały wybuchowe. Zginął w wyniku izraelskiego ostrzału rakietowego
        samochodu, w którym jechał.

- Mohammad Taha (? - ) jest współzałożycielem Hamasu. Od 2003 roku
        przebywa w izraelskim więzieniu.

- Maryam Mohammad Yousif Farhat (1950 - ) powszechnie znana jako "matka
        męczenników". Trzech jej synów zginęło podczas terrorystycznych akcji.
        Powtarza ona, że przygotowuje wszystkich swoich synów "do Dżihadu przez
        wzgląd na Allaha".

- Khaled Mashal (1956 - ) polityczny przywódca Hamasu, dowodzący organizacją
        z Damaszku w Syrii. Izraelskie siły bezpieczeństwa kilkakrotnie usiłowały go
        zabić. W grudniu 2005 roku oświadczył: "nie zawrzemy nowego rozejmu, a
        nasi ludzie przygotowują do nowej rundy konfliktu".

- Mousa Abu Marzuk (? - ) ważny członek organizacji Hamas. Prawdopodobnie
        ukrywa się w Syrii.

http://www.alqassam.com/arabic/

Fragment wywiadu z Mohamedem Al-Daher z Gazy, jednym z przywódców Hamasu, opublikowanego w gazecie "Haaretz" z dnia 23.08.1991 r.

        - Jakiego rozwiązania chciałby Pan?

        - (...) Palestyńczycy byli zawsze częścią państwa panislamskiego. Nigdy nie było w historii państwa palestyńskiego ani też Syrii czy Iraku. Zawsze byliśmy częścią państwa panislamskiego. Obecnie Europa staje się jedną jednostką gospodarczą i w niedługim czasie stanie się także jednością polityczną. To jest właśnie kierunek, w którym zmierza świat. My Arabowie mamy jedną kulturę i jeden język. Granice różnych państw świata arabskiego nie są naszymi granicami. Są to granice utworzone przez Francję i Wielką Brytanię. Ani granica z Egiptem nie jest naszą granicą, ani granica między Syrią i Irakiem nie jest naszą granicą. Abdul Nasser próbował utworzyć państwo panarabskie drogą sekularną i poniósł klęskę. Teraz my chcemy spróbować zrealizować tę ideę naszą drogą. Nasze uniwersytety wykształciły w swoim czasie najlepszych naukowców i filozofów, ludzi, którzy włożyli wkład w rozwój ludzkości. Byliśmy pionierami w nauce, architekturze, sztuce i kulturze. Jednakże system oddzielnych państw poniósł całkowitą klęskę. Pod względem gospodarczym nie zdołaliśmy nawet zaspokoić własnych potrzeb. Otworzymy nasze państwo islamskie dla wszystkich Żydów i chrześcijan. Będą oni mieli zagwarantowane w nim pełne prawa. U nas nigdy nie istniał antysemityzm.

        - Co z państwem żydowskim i narodowymi prawami żydowskimi?

        - (...) Proszę sobie wyobrazić, że Kalifornia chce się teraz oddzielić od USA? Nie mówimy o zniszczeniu Izraela jako społeczności, lecz o utworzeniu państwa panislamskiego z mniejszościami.

/opracowano z materiałów Ambasady Izraela w Polsce/