Dachau był to pierwszy obóz koncentracyjny
utworzony na podstawie zarządzenia Heinricha Himmlera z 21 marca
1933 roku. Obóz powstał w opuszczonej fabryce amunicji na obrzeżach
miasta Dachau, na północ od Monachium, w Bawarii (południowe
Niemcy). Był początkowo obiektem doświadczalnym, w którym izolowano
politycznych przeciwników reżimu hitlerowskiego, duchownych
i Żydów. Tutaj także szkolono personel kierowniczy i funkcyjny
SS dla innych niemieckich obozów koncentracyjnych.
Obóz zbudowano z zasadniczym podziałem na
dwie części: część dla więźniów i część dla personelu. Część
obozu przeznaczona dla więźniów pierowtnie składała się z 18
baraków mieszkalnych otoczonych drutami kolczastymi i wieżyczkami
strażniczymi. Każdy barak dzielił się na cztery izby - każda
izba przeznaczona dla 52 więźniów. Barak miał w sumie mieścić
208 więźniów.
W 1937 roku liczba baraków w obozie
okazała się za mała. W latach 1937-1938 przeprowadzono rozbudowę
obozu, powiększając liczbę baraków ponad dwukrotnie. Od momentu
wybuchu II wojny światowej (wrzesień 1939 r.) do obozu zaczęły
napływać masowe transporty więźniów. Z tego powodu zdecydowano
się na zwiększenie liczby więźniów w baraku do 1.600 osób. Masowa
śmiertelność więźniów wymusiła na władzach obozu wybudowanie
w 1943 roku krematorium - był to tzw. barak X. Prawdopodobnie
Hitlerowcy przygotowywali się do przekształcenia obozu koncentracyjnego
Dachau w miejsce masowej eksterminacji.
Obsługa obozu słynęła ze swoich krwawych
przesłuchań, które przeprowadzano w tzw. bunkrze. W obozie istniała
także ściana pod którą rozstrzeliwano więźniów. Masowe egzekucje
przeprowadzano także na strzelnicy SS w pobliskim Haimhausen.
W baraku szpitalnym nr. 5 istniało laboratorium w którym przeprowadzano
na więźniach eksperymenty pseudomedyczne. Eksperymenty te dotyczyły
wywoływania i leczenia posocznicy, malarii, uszkodzeń organizmu
wywołanych przebywaniem w rozrzedzonym powietrzu, oddziaływania
wychłodzenia w wodzie morskiej, piciem wody morskiej i innych.
W 1944 roku w Dachau utworzono podobóz kobiecy.
Obóz koncentracyjny Dachau posiadał rozległą
sieć podobozów i obozów przymusowej pracy na terenie III Rzeszy.
Liczba tych podobozów wynosiła ponad 130.
Pod koniec wojny dowództwo obozu przeprowadziło
ewakuację więźniów, których poprowadzono w strasznych Marszach
Śmierci. Obóz koncentracyjny Dachau został wyzwolony przez wojska
amerykańskie VII Armii w dniu 29 kwietnia 1945 roku. W chwili
wyzwolenia w obozie znajdowało się około 67 tys. więźniów.
Według dokumentacji obozowej w okresie 1933-1945
przez obóz przewinęło się 206.206 więźniów, z czego zmarło 31.591.
Liczby te jednak nie uwzględniają osób poddanych "Sonderbehandlug"
(skierowanych do obozu przez Gestapo celem wykonania
egzekucji), jeńców radzieckich zabijanych w ramach "Kommissar-Erlaß"
oraz zmarłych w czasie ewakuacji obozu. Według niektórych danych,
ogólną liczbę więźniów szacuje się na ok. 250.000 osób, a liczbę
ofiar nawet na 148.000 (wliczając zgładzonych w podobozach).
Wśród ofiar znajdowało się 40 tys. Żydów.
Z inicjatywy byłych więźniów w Dachau powstało
muzeum, które uległo w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych
dużej rekonstrukcji i odnowie. W 1984 roku obóz wpisano na liste
obiektów podlegajacych ochronie przez UNESCO.
Źródło materiałów: Encyklopedia i Wikipedia
|