- Nazwa :
Medinat Israel (po hebrajsku)
Dawlat Israil (po arabsku)
Państwo Izrael
-----------------------------------------------------------------------
- Stolica :
Jerozolima (Yerushalaim,
Al Kuds)
Społeczność międzynarodowa nie uznaje
jednak tej stolicy. Ambasady prawie wszystkich państw (z wyjątkiem
dwóch) mieszczą się w Tel Awiwie.
-----------------------------------------------------------------------
- Ustrój :
Izrael jest krajem demokracji parlamentarnej
reprezentowanej przez władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.
Republika parlamentarna na czele której
stoi prezydent - ma on jednak rolę głównie reprezentacyjną.
Władzę ustawodawczą sprawuje rząd i jednoizbowy parlament, liczący
120 posłów wybieranych na czteroletnią kadencję. Władzę wykonawczą
sprawuje rząd z premierem na czele.
Izrael nie ma spisanej konstytucji. Poszczególne
sfery życia reguluje zbiór pojedynczych ustaw, tworzących blok
konstytucyjny. Na blok ten składają się ustawy o Knesecie
(1958), Ziemiach Izraela (1960), Prezydencie (1964), Gospodarce
Państwa (1975), Wojsku (1976), Stołeczności Jerozolimy (1980),
Sądownictwie (1984), Kontrolerze Państwowym (1988), Godności
Ludzkiej i Swobodzie (1992), Rządzie (1992, zastępując ustawę
z 1968), Swobodzie Zatrudnienia (1994, zastępując ustawę z 1992).
Jeśli chcesz się więcej dowiedzieć o
ustawie zasadniczej o rządzie Izraela, kliknij tutaj: Ustawa
Zasadnicza o Rządzie.
-----------------------------------------------------------------------
- Prezydent :
Prezydent jest głową Państwa Izrael.
Wybierany jest przez parlament (Knesset) na 7-letnią
kadencję. Prawo zabrania ponowną kadencję prezydenta.
Prezydent głównie pełni funkcje reprezentacyjne
i formalne, takie jak:
- podpisywanie
ustaw przyjętych przez parlament,
- powierzania
wybranemu posłowi misji stworzenia rządu,
- przyjmowanie
listów uwierzytelniających od przedstawicieli obcych
państw
w Izraelu,
- podpisywanie
przyjętych przez parlament porozumień i umów
międzynarodowych,
- powoływanie
sędziów,
- powoływanie
dyrektora Banku Izraela i innych ważnych osobistości
państwowych,
- zgłaszanie
do parlamentu kandydatury Kontrolera Państwowego,
- ogłaszanie
amnestii i łagodzenie wyroków.
Prezydent ma prawo do wezwania członków
parlamentu do utworzenia nowego gabinetu, po uprzednich wyborach
lub rezygnacji rządu.
Prezydenci Państwa Izraela:
Chaim
Weizmann (1949-52),
Yitzhak
Ben-Zvi (1952-63),
Zalman
Shazar (1963-73),
Ephraim
Katzir (1973-78),
Yitzhak
Navon (1978-83),
Chaim
Herzog (1983-93),
Ezer
Weizman (1993-2000),
Moshe
Katsav (2000-2007),
Szymon
Peres (2007- ).
-----------------------------------------------------------------------
- Parlament :
Knesset - ciało ustawodawcze
Izraela. Parlament składa się ze 120 członków. Posłowie są wybierani
do parlamentu na cztery lata w powszechnych, ogólnokrajowych,
tajnych i proporcjonalnych wyborach. Każdy obywatel ma prawo
do głosowania w wyborach od 18 roku życia i być wybieranym od
21 roku życia. Deputowani do parlamentu są reprezentantami szerokiego
zakresu izraelskich partii politycznych.
Parlament obraduje w systemie sesji plenarnych.
Na sesjach odbywają się debaty generalne i głosowania dotyczące
polityki i działalności rządu, a także projektów legislacyjnych.
Aby ustawa została zatwierdzona, projekt musi przejść przez
trzy czytania w parlamencie. Ostatecznie ustawę podpisuje prezydent
(ma prawo weta), premier i odpowiedni minister. Debaty
parlamentu odbywają się w języku hebrajskim i arabskim przy
zastosowaniu tłumaczeń symultanicznych.
Pierwszy
Knesset (1949-1951),
Drugi
Knesset (1951-1955),
Trzeci
Knesset (1955-1959),
Czwarty
Knesset (1959-1961),
Piąty
Knesset (1961-1965),
Szósty
Knesset (1965-1969),
Siódmy
Knesset (1969-1973),
Ósmy
Knesset (1973-1977),
Dziewiąty
Knesset (1977-1981),
Dziesiąty
Knesset (1981-1984),
Jedenasty
Knesset (1984-1988),
Dwunasty
Knesset (1988-1992),
Trzynasty
Knesset (1992-1996),
Czternasty
Knesset (1996-1999),
Piętnasty
Knesset (1999-2003),
Szesnasty
Knesset (2003-2006),
Siedemnasty
Knesset (2006- ).
-----------------------------------------------------------------------
- Rząd :
Rząd jest najważniejszym organem władzy
wykonawczej w Izraelu. Jest odpowiedzialny przed parlamentem.
Na czele rady ministrów stoi premier,
który musi być członkiem parlamentu, podczas gdy pozostali ministrowie
nie muszą, lecz zazwyczaj nimi są. Większość ministrów stoi
na czele kierowanych przez siebie resortów, inni pełnią funkcje
ministrów bez teki, którzy mogą być wzywani do przyjęcia odpowiedzialności
za specjalne projekty. Liczba ministrów nie jest stała i zwykle
jest różna w kolejnym rządzie. Kadencja jednego rządu trwa cztery
lata. Okres ten jednakże może zostać skrócony na skutek rezygnacji
lub śmierci premiera czy też votum nieufności wobec parlamentu.
Premierzy:
Dawid
Ben-Gurion (1948-1953),
Moshe
Sharett (1954-1955),
Dawid
Ben-Gurion (1955-1963),
Levi
Eshkol (1963-1969),
Golda
Meir (1969-1974),
Itzhak
Rabin (1974-1976),
Menahem
Begin (1977-1983),
Itzhak
Shamir (1983-1984),
Shimon
Peres (1984-1986),
Itzhak
Shamir (1986-1992),
Itzhak
Rabin (1992-1995),
Shimon
Peres (1995-1996),
Benjamin
Netanyahu (1996-1999),
Ehud
Barak (1999-2001),
Ariel
Szaron (2001-2006),
Ehud
Olmert (2006- ).
-----------------------------------------------------------------------
- Kontroler Państwa:
Sprawuje kontrolę działalności parlamentu,
nadzoruje poprawność przymowanych ustaw. Kandydaturę Kontrolera
Państwa zgłasza prezydent do parlamentu. Jego kadencja trwa
przez pięć lat. Jest zupełnie niezależny od rządu i odpowiada
wyłącznie przed parlamentem.
Biuro Kontrolera Państwa zatrudnia około
stu prawników, księgowych i różnych specjalistów prowadzących
różne dochodzenia i śledztwa. Kontrole dotyczą wszystkich urzędów
i instytucji państwowych.
-----------------------------------------------------------------------
- Sądownictwo :
Ma zagwarantowaną przez prawo całkowitą
niezależność od władzy ustawodawczej i wykonawczej. Sędziowie
mianowani są przez prezydenta i mogą piastować tę funkcję do
70 roku życia. System sądowniczy składa się z trzech poziomów:
sądy magistrackie (zajmują się wykroczeniami cywilnymi i drugorzędnymi),
sądy okręgowe (zajmują się wszystkimi wykroczeniami kryminalnymi
i cywilnymi, które nie leżą w kompetencji sądów niższej instancji)
i Sąd Najwyższy (obejmujący swymi kompetencjami obszar całego
kraju). Istnieją także sądy specjalne, zajmujące się specjalnymi
sprawami takimi, jak wykroczenia drogowe, kwestie prawa pracy,
przestępstwa nieletnich i inne. Sprawy dotyczące stanu cywilnego
obywateli (śluby i rozwody) leżą w gestii sądów różnych gmin
religijnych.
Deklaracja Niepodległości z 1948 roku
formułuje podstawę prawodawstwa, które gwarantuje prawa wszystkim
społecznościom zamieszkującym Izrael - począwszy od ochrony
świętych miejsc, prawa do głosowania, obowiązkowej nauki do
prawa do otrzymywania jednakowej zapłaty za jednakową pracę.
Wszyscy obywatele Izraela są równi wobec prawa. Podstawową zasadą
jest wolność słowa, prawo do zgromadzeń, wolność prasy i przynależności
politycznej oraz prawo do strajku i demonstracji.
-----------------------------------------------------------------------
- Siły Obronne Izraela :
Zostały powołane do życia podczas Wojny
Wyzwoleńczej w 1948 roku, mają na celu obronę kraju zarówno
przed atakami militarnymi, jak i przejawami terroru. Obowiązek
służby wojskowej opiera się na służbie zasadniczej, służbie
w rezerwie i służbie zawodowej. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni
powoływani są do wojska w wieku 18 lat - mężczyźni na trzy lata,
kobiety na dwa.
-----------------------------------------------------------------------
- Placówki dyplomatyczne :
Ambasada Izraela w Polsce
ul. Krzywickiego 24
02-078 Warszawa
tel.
(0048 0-22) 597 05 00 - Ambasada
(0048
0-22) 597 05 02 - Konsulat
(0048
0-22) 597 05 48 - Rzecznik Prasowy
(0048
0-22) 597 05 15 - Departament Ekonomiczny
(0048
0-22) 825 16 07 - Faks
e-mail:
web
site:
czynna: poniedziałek - piątek
10.00 do 12.00
Ambasada RP w Izraelu
16 Soutine St
64-684 Tel Awiw
tel.
0-0972 (3) 52 40 186/8 - Ambasada
0-0972
(3) 52 40 191 - Ambasada
fax.
0-0972 (3) 523 78 06
0-0972
(3) 52 76 664 - Konsulat
tel.
dyżurny 0-0972 (3) 52 40 186/8
0-0972
(3) 52 74 726 - fax. Konsulat
e-mail:
web
site:
Konsulat honorowy RP w Izraelu
Jan Robinsohn
3 Shmaryahu Levin St
33-101 Hajfa
tel./fax.
(0-097204) 86 27-278
Konsulat honorowy RP w Izraelu
Zeev Baran
27 Jabotinsky St.
92-141 Jerusalem
tel.
(02) 5665 845
fax.
(02) 5665 790
e-mail:
Konsulat RP w Tel Awiwie
Peretz Unikowski
16 Soutine Street
64-684 Tel Awiw
tel.:0-0972(3)
52-76-664
tel.
dyżurny: 0-0972 (3)52-40-18678
fax.:
0-0972(3)52-74-726
Wydział Ekonomiczno-Handlowy
79 Yehuda Hamaccabi Street
Tel Aviv
tel.:
0-0972 (3) 54-46-246, 54-63-523
fax.:0-0972
(3) 54-46-247
e-mail:
-----------------------------------------------------------------------
- Media :
Prasa - W Izraelu ukazuje się
około 400 tytułów prasowych w językach: hebrajskim, jidysz,
arabskim, angielskim, francuskim, niemieckim, rosyjskim, polskim,
węgierskim. Prasa jest ukierunkowana politycznie bądź religijnie.
Największy nakład osiąga wieczorna gazeta
"Yedioth Ahronoth", który jest niezależnym
lekko prawicowym dziennikiem. Wydawana jest od 1939 roku w Tel
Awiwie w języku hebrajskim (nakład 300 tys. egzemplarzy, w piątek
600 tys.). Następną jest wieczorna gazeta "Ma'ariv",
wydawana od 1948 roku w Tel Awiwie w języku hebrajskim (nakład
160 tys. egzemplarzy, w piątek 270 tys.). Najbardziej wpływowym
wśród dziennikarzy jest lewicujący dziennik poranny "Ha'aretz",
wydawany od 1918 roku w Tel Awiwie w języku hebrajskim (nakład
55 tys. egzemplarzy, w piątek 65 tys.).
Wśród czasopism najwyższy nakład ma
ilustrowany tygodnik wojskowy "Bamachane",
wydawany od 1948 roku w Tel Awiwie (nakład 70 tys.) oraz ilustrowany
tygodnik "Dwar Haszawna", wydawany od 1946
roku przez związki zawodowe w Tel Awiwie (nakład 43 tys.). Polskojęzyczny
"Weekendowe Nowiny Kurier", ukazuje się pod
tym tytułem od stycznia 1992 roku jako tygodnik (wcześniej pod
nazwą: "Nowiny Kurier", nakład 15 tys.).
W Jerozolimie ukazuje się największy
arabski dziennik "Al-Quds". "The Jerusalem
Post" jest jedynym dziennikiem izraelskim ukazującym
się w języku angielskim. Ma zdecydowanie prawicowy charakter.
Agencje prasowe: Itonut Israelit
Meugedet (ITIM), założona w 1950 roku w Tel Awiwie;
Jewish Telegraphic Agency (JTA), z siedzibą w
Jerozolimie; Palestine Press Service z siedzibą w Jerozolimie
(jedyna arabska agencja prasowa).
Radio - Radio w Izraelu działa
od 1948 roku. Pierwsza stacja nadawcza, założona w Jerozolimie
z dodatkowymi studiami w Tel Awiwie-Jaffie i Hajfie, nadaje
sześć programów krajowych i zagranicznych na falach krótkich,
średnich i UKF w 16 językach, między innymi: hebrajskim, jidysz,
arabskim, angielskim, francuskim, rosyjskim, etiopskim. Jest
to największy program radiowy - National Radio 1 (w Tel
Awiwie i centrum kraju 576 AM, w Jerozolimie i Ejlacie 1458
AM), nadaje wiadomości po angielsku o godz. 7.00, 13.00 i 20.00.
Ponadto od 1951 roku działa radio izraelskich
sił zbrojnych Galei Cahal ze stacją nadawczą w Tel Awiwie-Jaffie
i studiem w Jerozolimie. Typowym zachodnim kanałem muzycznym
jest stacja Kol HaMuzika. Izraelską i międzynarodową
muzykę pop nadaje głównie Reshet Gimel (Radio 3),
Galei Tzahal i Galgalatz (polecany dla kierowców).
Bardzo popularną jest również stacja Voice of Peace (100
FM, 1540 AM), nadająca ze statku zakotwiczonego na wysokości
Tel Awiwu. Zasięg stacji jest niestety tylko od Hajfy do Be'er
Szewy. Rozgłośnię BBC odbierać można na 639 i 1323 kHz
i 227 MW.
Telewizja - Telewizja w Izraelu
działa od 1966 roku i nadaje programy ogólnokrajowe w języku
hebrajskim i arabskim. Obecnie nadają dwa państwowe programy
telewizyjne. W Kanale 1 wiadomości po angielsku są w
tygodniu o 18.15, w piątek o 16.30, a w sobotę o 17.00. Działa
także telewizja edukacyjna podległa Ministrowi Nauki i Kultury
nadająca programy dla młodzieży i dorosłych w języku hebrajskim
i arabskim. Programy kolorowe są emitowane w systemie G/PAL.
Można również odbierać telewizję jordańską
i palestyńską. W większości domów w Izraelu znajduje się telewizja
kablowa, która pozwala oglądać większość zachodnich programów,
takich jak CNN, Sky, Discovery, MTV
i inne.
((((ISRAEL
NATIONAL RADIO BROADCASTS))))
The only independent newstalk network
in the Mideast
Listen live online 24 hours/day:
|