---------- ARABSKA INWAZJA ----------

Przeciwko Izraelowi stanęły duże arabskie armie, którymi dowodził emir Transjordanii as-Sayyid Abdullah (1882-1951). W rzeczywistości brak jednak było współdziałania pomiędzy armiami.
    Egipt skierował do Palestyny korpus ekspedycyjny liczący 10 tys. żołnierzy dowodzonych przez generała Ahmeda Ali al-Mwawi. Było to pięć brygad piechoty, jeden batalion pancerny (brytyjskie czołgi Mark IV i Matilda), dwa bataliony artylerii, batalion karabinów maszynowych oraz oddziały pomocnicze. Wsparcie zapewniały niewielkie siły lotnicze (30 myśliwców Spitfire, 4 myśliwce Hawker Hurricane oraz 20 bombowców C-47 Dakota). W trakcie walk siły te zwiększono do trzynastu batalionów (20 tys. żołnierzy) wspieranych przez 135 czołgów i 90 dział artylerii.
    Transjordania skierowała do Palestyny Legion Arabski, liczący 12 tys. dobrze wyszkolonych przez Brytyjczyków żołnierzy. Dowództwo sprawował brytyjski generał John Bagot Glubb (1897-1986). Ponadto stanowiska dowódcze zajmowało 37 innych brytyjskich oficerów. Legion składał się z czterech batalionów zmechanizowanej piechoty, które wspierało 40 dział artylerii i 75 pojazdów opancerzonych.
    Od strony Transjordanii wkroczył do Palestyny iracki korpus ekspedycyjny, który liczył 18 tys. żołnierzy zgrupowanych w czterech brygadach piechoty, jednym batalionie pancernym i jednostkach pomocniczych. Dowódcą był generał Nur ad-Din Mahmud.
    Syria skierowała do Palestyny 12 tys. żołnierzy, zgrupowanych w trzech brygadach piechoty, wspieranych francuskimi lekkimi czołgami R 35 i R 37, batalionem artylerii oraz 10 samolotami.
    Liban skierował do Palestyny 2 tys. żołnierzy zgrupowanych w czterech batalionach piechoty. Arabia Saudyjska wysłała 1,2 tys. żołnierzy, którzy dołączyli do egipskiego korpusu ekspedycyjnego. Małe siły wysłał również Jemen.
    Dodatkowo na terytorium Palestyny działały oddziały Arabskiej Armii Wyzwoleńczej, które liczyły około 8 tys. ludzi.
    Ogółem pod rozkazami emira as-Sayyid Abdullaha znajdowało się około 61 tys. ludzi dysponujących prawie 200 czołgami, 150 pojazdami opancerzonymi, 150 działami artylerii i 60 samolotami. Brakowało jednak przepływu informacji i jednolitego spójnego dowództwa.

Izrael do swojej obrony wystawił oddziały Haganah, które liczyły około 43 tys. ludzi. Byli to w zdecydowanej większości robotnicy służący w oddziałach lokalnej samoobrony, a rzeczywistą wartość bojową przedstawiało zaledwie 10 tys. ludzi. Byli oni słabo uzbrojeni (tylko broń ręczna), a zapasy amunicji wystarczały zaledwie na trzy dni walki. Siłę uderzeniową stanowiły elitarne jednostki Palmach, które liczyły około 3 tys. dobrze wyszkolonych i uzbrojonych ludzi.
    Dodatkową siłę stanowiły oddziały Irgunu (Etzel) liczące około 2 tys. ludzi i oddziały Lehi liczące około 600 ludzi. Jednostki te były dobrze przygotowane do prowadzenia działań dywersyjnych i sabotażowych, jednak brakowało im wyszkolenia w prowadzeniu regularnych działań na polu bitwy.
    Obronę lokalnych społeczności żydowskich stanowiły niewielkie oddziały Gwardii Narodowej i paramilitarne młodzieżowe bataliony Gadna (G'dudei Noar).
    Ogółem do obrony państwa Izraela stanęło około 60 tys. ludzi (rzeczywistą wartość bojową posiadało zaledwie około 19 tys. ludzi), nie posiadających jednolitego dowództwa. Żydzi nie posiadali żadnego czołgu ani działa artylerii. Wsparcie zapewniły nieliczne własnoręcznie robione pojazdy opancerzone i kilka samolotów zwiadowczych.

---------- Arabska napaść na Izrael ----------

15 maja 1948 r. arabska inwazja na Izrael rozpoczęła się rankiem, nalotem egipskich bombowców na Tel Awiw. Równocześnie arabskie armie wkroczyły kilkoma kolumnami na terytorium państwa żydowskiego w Palestynie.
    Około 1 tys. libańskich żołnierzy natarło od północnego-zachodu na Wschodnią Galileę, zdobywając żydowską osadę Malikiyya.
    Około 5 tys. syryjskich żołnierzy natarło na okolice Jeziora Galilejskiego, z zamiarem opanowania całej Galilei i otworzenia drogi do dalszego natarcia na południe. Siły te napotkały na silny opór żydowskich kibuców w rejonie Jeziora Galilejskiego. Najsłynniejszą była bohaterska obrona kibucu Degania, gdzie młodzi Żydzi koktajlami Mołotowa zatrzymali natarcie syryjskich czołgów. W następnych dniach żydowscy obrońcy przeprowadzili kontratak zdobywając arabską wioskę Zemah, położoną na północny-wschód od kibucu Degania.
    Około 4 tys. żołnierzy transjordańskiego Legionu Arabskiego wkroczyło do strefy neutralnej ONZ w okolicy Jerozolimy, nie podejmując jednak przez cztery dni żadnych działań ofensywnych. Te cztery dni w historiografii arabskiej noszą miano "dni straconych".
    Na południu 10 tys. egipskich żołnierzy rozpoczęło natarcie wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego, kierując się w stronę Tel Awiwu. Druga egipska kolumna natarła przez pustynię Negew w kierunku na Hebron.

Na Samarię uderzyło z Transjordanii około 5 tys. żołnierzy irackich. Przeprawili się oni do Samarii i do 28 maja zajęli Nablus, osiągając pozycje w odległości 10-km od wybrzeża Morza Śródziemnego.

Pierwsza wojna 1948-1949 (Copyright: Gedeon)

---------- Operacja "Ben Num" ----------

15 maja 1948 r. oddziały Hagany rozpoczęły natarcie na Latrun, usiłując odblokować drogę z Tel Awiwu do Jerozolimy. Fort w Latrunie został zajęty dzień wcześniej przez Legion Arabski, który wkroczył tutaj natychmiast po wyjściu żołnierzy brytyjskich. Z fortu prowadzono ostrzał drogi do Jerozolimy, nie przepuszczając żadnego żydowskiego pojazdu.

19 maja 1948 r. transjordański Legion Arabski wkroczył do Jerozolimy, rozpoczynając ciężkie walki o każdy dom. W żydowskiej części Starego Miasta żyło około 1 tys. Żydów, których broniło 150 członków Hagany i Irgunu. Byli oni otoczeni przez 20 tys. arabskich mieszkańców miasta i atakowani przez 4 tys. żołnierzy Legionu Arabskiego. 24 maja żydowscy bojownicy zostali wyparci z arabskiej części Jerozolimy i rozpoczął się ostateczny szturm na żydowską dzielnicę, która upadła 28 maja. Jordańczycy nakazali wszystkim Żydom natychmiastowe opuszczenie Starego Miasta. W następnych dniach arabscy żołnierze wysadzili niemal wszystkie ślady żydowskiej obecności w mieście. Między innymi zniszczono 22 spośród 27 synagog (pozostałe 5 zniszczono kilka lat później).

19 maja egipskie oddziały nacierające na północ wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego natrafiły na zaciekły opór obrońców kibucu Yad Mordechai. Młodzi Żydzi walczyli z całą kolumną egipskiej armii, dając Tel Awiwowi bezcenny czas na przygotowanie linii obrony. Wczesnym rankiem 24 maja obrońcy wycofali się do pobliskiego kibucu Gevarem.

27 maja 1948 r. izraelska brygada Givati usunęła siłą 2600 Arabów z Zarnugi i 1870 Arabów z Kaukaby.
    28 maja 1948 r. Izraelczycy wysiedlili 800 Arabów z wioski Hudż.

28 maja 1948 r. rząd izraelski wydał rozkaz powołujący do życia Siły Obronne Izraela (Cewa Hagana LeIsrael, w skrócie Cahal), do których miały przystąpić wszystkie żydowskie grupy zbrojne walczące w Palestynie. Ten rozkaz został oficjalnie opublikowany 31 maja. W rozkazie zakazano wszelkiej niezależnej działalności zbrojnej poza państwową armią. Od członków Izraelskich Sił Obronnych żądano złożenia przysięgi wierności państwu Izrael, jego prawu i legalnym władzom. Główni oficerowie dowództwa zostali zaprzysiężeni na uroczystości 27 czerwca.

29 maja 1948 r. nacierająca egipska kolumna dotarła do rejonu portu Ashdod.
    Izraelskie siły powietrzne przeprowadziły wówczas powietrzny nalot siłami czterech myśliwców Messerschmitt Bf 109 (produkcji czeskiej). Pilotami byli: dowódca Lou Lenart (amerykański ochotnik), Moddy Alon, Ezer Weizmann oraz Eddie Cohen (ochotnik z Południowej Afryki - zginął w tej akcji). Psychologiczny efekt nalotu był tak ogromny, że zanim egipscy żołnierze zdołali się przegrupować i uporządkować oddziały, izraelska Brygada Givati zajęła dogodne pozycje obronne i wysadziła most na drodze z Gesher do Halom. W ten sposób zatrzymano marsz Egipcjan na Tel Awiw.

29 maja 1948 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych obwieściła wprowadzenie zawieszenia broni w Palestynie, który miał obowiązywać od 11 czerwca przez okres 28 dni.

---------- Operacja "Ben Num B" ----------

30 maja 1948 r. oddziały Hagany rozpoczęły kolejne natarcie na Latrun, usiłując odblokować drogę z Tel Awiwu do Jerozolimy. Po ciężkich walkach Żydzi wycofali się.

31 maja 1948 r. izraelskie oddziały przeprowadziły kontratak na flanki irackich wojsk w rejonie Dżeninu i Nablusu w Samarii. Po przejściowych sukcesach zostały odparte.

W nocy z 31 maja na 1 czerwca 1948 r. izraelskie myśliwce Messerschmitt Bf 109 przeprowadziły nalot na stolicę Transjordanii, Aman.

1 czerwca 1948 r. Izraelczycy usunęli siłą 1550 Arabów z Rubin.

3 czerwca 1948 r. izraelski pilot myśliwca Messerschmitt zestrzelił nad Tel Awiwem dwa egipskie bombowce Dakota. Było to pierwsze powietrzne zwycięstwo Izraela. W Tel Awiwie tańczono na ulicach, a zwycięskiego pilota (Moddy Alon) obdarowano kwiatami, szampanem i czekoladą. To był dar dla pilota, który uratował miasto przed bombardowaniem.

4 czerwca 1948 r. Izraelczycy usunęli siłą 5920 arabskich mieszkańców Jibna.

6 czerwca 1948 r. arabskie oddziały rozpoczęły ofensywę na północy Galilei, jednakże odniosły tylko pojedyncze sukcesy.

7 czerwca 1948 r. przeważające egipskie siły zaatakowały i zdobyły żydowski kibuc Nitzanim, położony na południe od Ashdod. Egipcjanie kontrolowali teraz wszystkie strategiczne drogi w tym regionie i skierowali główny ciężar swojej ofensywy na drogę Be'er Sheva-Hebron-Jerozolima, dążąc do połączenia się z transjordańskim Legionem Arabskim.

---------- Operacja "Yoram" ----------

W dniach 8-9 czerwca 1948 roku izraelskie oddziały przeprowadziły kolejny nieudany szturm na fort Latrum, który blokował drogę z Tel Awiwu do Jerozolimy.

10 czerwca 1948 r. żydowska Brygada Givati przeprowadziła nagłe uderzenie i przecięła egipską "pustynną drogę" do Be'er Shevy. Było to ważne taktyczne zwycięstwo.

------- PIERWSZE ZAWIESZENIE BRONI -------

11 czerwca 1948 r. Rada Bezpieczeństwa ONZ narzuciła czterotygodniowy rozejm w Palestynie. Rozejm trwał do 9 lipca. Rozejm był nadzorowany przez mediatora ONZ hrabiego Folke Bernadotte (1895-1948), który wraz z oficerami belgijskimi, francuskimi, szwedzkimi i amerykańskimi, mieli za zadanie nadzorować embargo na dostawy broni do Palestyny. W tym celu powołano międzynarodowe siły pokojowe UNTSO (United Nations Truce Supervision Organization), które swoją główną bazę utworzyły w Jerozolimie.
    W chwili ogłoszenia zawieszenia walk Egipcjanie kontrolowali w całości Strefę Gazy. Na pustyni Negew otoczone zostały wyizolowane żydowskie osady. Jordańczycy kontrolowali Dolinę Jordanu i część Jerozolimy. Natomiast Irakijczycy zajęli część Samarii z Dżeninem i Nablusem.

Przerwę w walkach Izrael wykorzystał na wzmocnienie swoich sił zbrojnych. Dużej pomocy finansowej i militarnej udzielił Żydom Związek Radziecki, który spostrzegał syjonizm jako ruch antyimperialistyczny i antykapitalistyczny. Do przerzutu użyto samolotów czechosłowackich, natomiast do transportu sprzętu zakupionego na zachodzie użyto samolotów będących własnością Żydów, ale zarejestrowanych w USA, Kanadzie, Belgii i Panamie. Pilotowali je lotnicy żydowscy bądź piloci wynajęci głównie z Pan American.

W 1948 r. około 75 tys. Żydów żyło w Egipcie. Wybuch wojny izraelsko-arabskiej pogorszył ich sytuację. W dzielnicy żydowskiej w Kairze doszło do kilku zamachów bombowych, w których zginęło co najmniej 70 Żydów. Około 100 Żydów aresztowano, a ich własność skonfiskowano.
    W czerwcu 1948 r. wybuchły arabskie zamieszki w Oujda i Dierada w Maroku. W pogromie zginęło 44 Żydów. Do pogromu doszło także w Trypolisie (Libia), gdzie zginęło 15 Żydów. Zniszczonych zostało 280 żydowskich domów.

20 czerwca 1948 r. do wybrzeża Palestyny w rejonie Kfar Vitkin przypłynął statek "Altalena" z około 1 tys. żydowskich ochotników z Francji. Na pokładzie znajdowały się także duże ilości broni oraz amunicji, zakupionych przez radykalny Irgun (Etzel). Podległa izraelskiemu rządowi Brygada Aleksandroni zażądała oddania całości broni na rzecz Izraelskich Sił Obronnych. Irgun w odpowiedzi zażądał, by 20% tej broni pozostało w jego rękach i podpłynął statkiem do plaży Tel Awiwu. Na rozkaz premiera Dawida Ben-Guriona izraelskie oddziały ostrzelały i zatopiły statek. Zginęło 66 członków Irgunu i 3 żołnierzy izraelskiej armii. Aresztowano także ponad 200 członków Irgunu.
    Rząd izraelski nie chciał dopuścić do istnienia różnych formacji zbrojnych w Izraelu.

27 czerwca 1948 r. specjalny mediator z ramienia ONZ, hrabia Folke Bernadotte (1895-1948), przedstawił wstępne propozycje rozwiązania konfliktu w Palestynie. Zasugerował on wprowadzenie pewnych zmian terytorialnych państwa żydowskiego i arabskiego w Palestynie. Do Izraela miałaby zostać przyłączona Zachodnia Galilea, a do państwa arabskiego pustynia Negew. Jerozolima miałaby się znaleźć pod międzynarodową kontrolą ONZ, z zapewnieniem praw dla żydowskiej społeczności i szczególną ochroną wszystkich miejsc świętych. Status Jaffy pozostawiono do dalszej dyskusji, natomiast Hajfa miała być strefą wolnocłową, do której wszedłby port handlowy, terminale i rafineria ropy naftowej. Lotnisko Lod byłoby wolnym lotniskiem nadzorowanym przez siły ONZ. Równocześnie miała być powstrzymana dalsza żydowska imigracja do Palestyny, a arabscy uchodźcy mogliby swobodnie powrócić do swoich domów.
    Arabowie zdecydowanie odrzucili propozycje Bernadotte i zażądali zmniejszenia terytorium państwa żydowskiego.

---------- "Dziesięciodniowa Bitwa" ----------

---------- Operacja "Danny" ----------

9 lipca 1948 r. izraelska armia rozpoczęła dużą operację wojskową, której celem było opanowanie terenów wokół Tel Awiwu oraz odblokowanie strategicznej drogi do Jerozolimy. Do wykonania tego zadania wyznaczono Brygadę Aleksandroni, Brygadę Kiryati, Brygadę Yiftach oraz 8 Brygadę Pancerną (Brygada Shmone).
    W pierwszej fazie operacji zajęto tereny okoliczne wokół Tel Awiwu, w tym zdobyto miasto i lotnisko Lod oraz Ramlę. Do najcięższych walk doszło w Lod, które zostało zdobyte 11 lipca. Następnego dnia, 12 lipca, zdobyto Ramlę. Po zdobyciu tych miast, izraelscy żołnierze wypędzili około 50 tys. arabskich mieszkańców. Arabowie z Lod musieli pieszo przejść przez półpustynną okolicę do pozycji Legionu Arabskiego w Bet Haron. Podczas tego marszu zmarło wielu starców i małych dzieci. Po tej tragedii, Izraelczycy podstawili ciężarówki i Arabów z Ramli przewieziono do stanowisk Legionu Arabskiego w rejonie Latrun.
    W drugiej fazie operacji, w dniach 15-16 lipca przeprowadzono nieudane natarcie na Latrun. 18 lipca Brygada Yiftach przeprowadziła rozpaczliwą próbę zdobycia Latrun, atakując pojazdami opancerzonymi i dwoma czołgami Cromwell. Pomimo wprowadzenia rozejmu, sporadyczne starcia trwały tu jeszcze do 20 lipca.

---------- Operacja "Dekel" ----------

9 lipca 1948 r. izraelskie oddziały przystąpiły do dużej ofensywy w Dolnej Galilei. Do przeprowadzenia tych działań wyznaczono 7 Brygadę Pancerną (Brygada Sheva), Brygadę Golani i Brygadę Carmeli. W toku prowadzonych walk izraelskie samoloty zbombardowały 15 lipca arabską wieś Saffuriya, której mieszkańcy uciekli do Libanu. 16 lipca zajęto miasto Nazaret, otwierając linie komunikacyjne łączące Galileę z Zatoką Hajfy.

14 lipca 1948 r. Izraelczycy przeprowadzili propagandowy nalot trzech bombowców na pałac egipskiego króla Faruka w Kairze. Nalot przeprowadziły bombowce B-17, które lecąc z Czechosłowacji do Izraela, zbombardowały po drodze Egipt. Wywarło to duże wrażenie na Egipcjanach, którzy przyjęli postawę defensywną na całym froncie. Izraelczycy natomiast zdołali utworzyć niewielki korytarz łączący z osiedlami na pustyni Negew.
    W następnych dniach, celem izraelskich nalotów stały się arabskie miasta: Gaza, El-Arish, Kair, Amman i Damaszek.

---------- Operacja "Kedem" ----------

W dniach 16-17 lipca 1948 r. oddziały Irgunu i Lehi przeprowadziły natarcie zdobywając część Starego Miasta w Jerozolimie.

------- DRUGIE ZAWIESZENIE BRONI -------

18 lipca 1948 r. Rada Bezpieczeństwa ONZ narzuciła drugi rozejm w Palestynie, który trwał do 15 października. Postanowienia drugiego zawieszenia broni nie były przestrzegane.

Legion Arabski przez cały czas rozejmu prowadził intensywny ostrzał Starego Miasta Jerozolimy, a 12 sierpnia zburzył stację pomp w Latrun (pomimo faktu, że obiekt był pod kontrolą ONZ).
    W tej sytuacji Izraelczycy pośpiesznie zbudowali rurociąg, którym dostarczali wodę do Jerozolimy.

W drugiej połowie 1948 r. Izrael zakupił w Czechosłowacji broń o wartości 9 mln. dolarów (między innymi 59 samolotów). Umowa była kredytowana przez Czechosłowacki Bank Narodowy i miała gwarancje rządu czechosłowackiego. Dostawy broni szły do Izraela tranzytem przez polskie porty.
    Stopniowo dostawy broni do Izraela zaczęły także docierać z Francji i USA.

W okresie od lipca do października 1948 r. Siły Obronne Izraela (Cewa Hagana LeIsrael, w skrócie Cahal) zostały rozbudowane do 90 tys. żołnierzy, którzy byli coraz lepiej uzbrojeni.

3 sierpnia 1948 r. zostały zapoczątkowane poufne kontakty izraelsko-transjordańskie w Paryżu. Izrael oczekiwał uznania państwa żydowskiego przez Transjordanię, zgadzając się przy tym na zmiany terytorialne, tzn. był gotów zaakceptować zdobycze transjordańskie w zamian za utworzenie korytarza łączącego Jerozolimę z wybrzeżem. Największa przeszkoda w rozmowach pojawiła się przy temacie powrotu do domów uchodźców palestyńskich, na ci strona izraelska nie wyrażała zgody.

22 sierpnia 1948 r. wojskowi izraelscy, egipscy i transjordańscy uzgodnili procedurę zapobiegania incydentom zbrojnym w Jerozolimie.

W dniach 22-24 sierpnia 1948 r. w Jerozolimie zebrał się Komitet Wykonawczy Organizacji Syjonistycznej. Podjęto decyzję o kontynuowaniu żydowskiego osadnictwa w Palestynie, przy jednoczesnym rozwijaniu żydowskiego przemysłu i wzięciu pełnej odpowiedzialności za bezpieczeństwo wszystkich Żydów. Agencja Żydowska miała kontynuować działania promujące aliyah, oraz ułatwiać imigrantom pełną absorpcję w nowej ojczyźnie. Podczas narady doszło do sporu pomiędzy izraelskimi a amerykańskimi członkami kierownictwa. Amerykanie zażądali by centrala Organizacji Syjonistycznej przeniosła się do Nowego Jorku (USA), czemu sprzeciwili się Izraelczycy. Ministrowie rządu izraelskiego ustąpili ze swoich stanowisk z kierownictwie Agencji Żydowskiej.

29 sierpnia 1948 r. izraelska Brygada Givati zaatakowała arabską wioskę Suqrir, zabijając 12 Arabów.

16 września 1948 r. specjalny wysłannik ONZ do Palestyny, hrabia Folke Bernadotte (1895-1948) przedstawił swój drugi plan pokojowy, który miał przywrócić pokój w Palestynie. Plan podkreślał niezaprzeczalny fakt istnienia państwa żydowskiego, którego granice powinny zostać ustalone na drodze międzynarodowych rozmów pokojowych, a w przypadku ich załamania się przez ONZ. Bernadotte stwierdził, że w państwie arabskim powinna znaleźć się pustynia Negew oraz miasta Lod i Ramla. Państwo żydowskie objęłoby Galileę. Nadrzędną rolę przy ustaleniu granic powinny odegrać uwarunkowania geograficzne oraz jednorodność mieszkańców danego terenu. Uchodźcy wojenni mają prawo powrotu do swoich domów, z zapewnieniem rekompensaty za poniesione straty. Miasto Jerozolima, z powodu swojego niezwykłego międzynarodowego i religijnego znaczenia, powinna być objęta odrębnym szczególnym traktowaniem. Port w Hajfie i lotnisko w Lod byłyby wolne, pozostając pod kontrolę ONZ.
    Plan odrzuciły obie strony konfliktu.

17 września 1948 r. członkowie radykalnej żydowskiej organizacji Lehi zastrzelili w Jerozolimie specjalnego wysłannika ONZ do Palestyny, hrabiego Folke Bernadotte (1895-1948). Strzały oddał Yehoshua Cohen.

Szwedzki rząd publicznie oskarżył Izrael o nieudolność w prowadzeniu śledztwa w sprawie zabójstwa szwedzkiego dyplomaty Bernadotte, uważając że zabójstwa dokonali izraelscy agenci rządowi. Szwecja poparła kampanię opóźniającą przyjęcie Izraela do Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Nowym specjalnym wysłannikiem ONZ do Palestyny został amerykański polityk Ralph Johnson Bunche (1904-1971).

22 września 1948 r. Liga Arabska powołała w Gazie arabski rząd Palestyny z muftim Jerozolimy na czele i proklamowała niepodległość części Palestyny.

Transjordania sprzeciwiła się utworzeniu rządu palestyńskiego i odmówiła uznania tego tworu. Pogorszyło to znacznie stosunki Transjordanii z Ligą Arabską. Emir as-Sayyid Abdullah I (1882-1951) w obawie przed wrogością krajów arabskich, przerwał paryskie rozmowy pokojowe z Izraelem.

23 września 1948 r. izraelski rząd wydał dekret uznający za przestępstwo uczestniczenie w arabskich organizacjach podziemnych. Dekret ten obowiązuje do współczesnych czasów.

Jesienią 1948 r. nastroje antyżydowskie w ZSRR wzmogły się. Zamordowano przewodniczącego Antyfaszystowskiego Komitetu Żydowskiego (utworzonego w 1942 r.) Solomona Michoelsa. Następnie rozwiązano komitet, uznając jego działalność jako "antysowiecką". Aresztowania objęły licznych żydowskich działaczy politycznych. Oskarżono ich o imperialistyczny spisek, do którego należeć miały syjonistyczne organizacje w Izraelu. Doszło do licznych egzekucji i zsyłek do obozów na Syberii.
    Fala antysemityzmu radzieckiego objęła również kraje satelickie ZSRR. Najliczniejsze procesy i wyroki miały miejsce w Czechosłowacji i na Węgrzech.

14 października 1948 r. egipscy żołnierze ostrzelali na pustyni Negew żydowski konwój 16 ciężarówek, któremu bezpieczeństwo gwarantowały międzynarodowe siły pokojowe ONZ. Ten incydent stał się pretekstem do rozpoczęcia nowej ofensywy izraelskiej.

---------- Operacja "Yoaf" ----------

15 października 1948 r. izraelska armia rozpoczęła na pustyni Negew Operację "Dziesięć Plag", zwaną także Operacją "Yoaf". Do jej przeprowadzenia wyznaczono Brygadę Givati, Brygadę Negev, Brygadę Oded, Brygadę Yiftach i 8 Brygadę Pancerną (Brygada Shmone). Dowódcą Frontu Południowego został były dowódca Palmach, generał Yigal Allon (1918-1980).
    Ofensywa rozpoczęła się od zbombardowania przez izraelskie lotnictwo miast Gaza, Majdal i Beit Hanoun. Równocześnie Brygada Yiftach przeprowadziła akcję dywersyjną przecinając połączenie kolejowe pomiędzy El-Arish a Rafah, oraz drogi w rejonie Gazy. Wykorzystując powstałe zamieszanie w egipskiej armii, Izraelczycy wyprowadzili uderzenie zdobywając Ashdod i Be'er Shevę oraz nawiązując komunikację z odciętymi do tej pory żydowskimi osadami na Negewie. W tak zwanym "worku Faluja" okrążono 4 tys. egipskich żołnierzy. Palestyński rząd ewakuował się z Gazy do Kairu w Egipcie.

21 października 1948 r. Legion Arabski zajął opuszczoną przez Egipcjan drogę z Be'er Shevy do Hebronu i dalej do Betlejem.

Premier Dawid Ben-Gurion nie pozwolił izraelskiej armii na zaatakowanie transjordańskiego Legionu Arabskiego, utrzymując w ten sposób nieformalne zawieszenie broni z Transjordanią.

22 października 1948 r. izraelscy płetwonurkowie wysadzili egipski okręt flagowy "Emir Farouk".

------- TRZECIE ZAWIESZENIE BRONI -------

22 października 1948 r. Rada Bezpieczeństwa ONZ doprowadziło do przyjęcia kolejnego zawieszenia broni w Palestynie. Postanowienia rozejmu nie były przestrzegane.

W październiku 1948 r. Wielka Brytania ostrzegła kanałami dyplomatycznymi Izrael przed zaatakowaniem terytorium Transjordanii.

28 października 1948 roku oddziały Arabskiej Armii Wyzwoleńczej zaatakowały żydowską osadę Manara w Galilei. Było to pretekstem do przeprowadzenia nowej izraelskiej ofensywy.

---------- Operacja "Hiram" ----------

29 października 1948 roku izraelska armia przeprowadziła ofensywę w Galilei. Do przeprowadzenia operacji wyznaczono Brygadę Carmeli, Brygadę Givati, Brygadę Oded i 7 Brygadę Pancerną. Dowództwo nad całością działań powierzono dowódcy Brygady Carmeli, Moshe Carmelowi (1911-2003).
    Operacja rozpoczęła się od serii działań sabotażowych. Wykorzystując odciągnięcie arabskiej uwagi, Izraelczycy wyprowadzili okrążające uderzenie w kierunku miasteczka Sasa, zdobywając Tarshiha. W rezultacie tych działań, do 31 października rozbito główne siły Arabskiej Armii Wyzwoleńczej i zmuszono oddziały libańskie do wycofania się do Libanu.
    29 października 1948 r. izraelski oddział zajął arabską wioskę al-Dawayima, w rejonie Hajfy. Doszło do masakry arabskich mieszkańców wioski, zginęło około 80 Arabów. Tego samego dnia w arabskiej wiosce Safsaf zginęło 70 Arabów. W wiosce Hula z broni maszynowej rozstrzelano 40 Arabów.
    30 października 1948 r. izraelskie oddziały w arabskiej wiosce Saliha zabiły 70 Arabów, w wiosce Eilabun zabiły 13 Arabów, w Majd al-Krum zabiły 12 Arabów.

30 października 1948 r. izraelska Brygada Carmeli przeciwdziałając ewentualnej syryjskiej ofensywie, wkroczyła do Libanu i doszła do rzeki Litani zajmując 41 libańskich wiosek.

2 listopada 1948 r. izraelski oddział wkroczył do arabskiej wioski Arab al-Mawasi, zabijając 14 Arabów.

8 listopada 1948 r. przeprowadzono pierwszy powszechny spis ludności Izraela. W kraju mieszkało 782 tys. Żydów i 69 tys. Arabów.
    W dniach 19 listopada-10 grudnia 1948 roku odbyły się cztery spotkania Komitetu Osadniczego (Va'adat haHityashvut), w skład którego wchodzili przedstawiciele rządu izraelskiego, Agencji Żydowskiej (Jewish Agency), Narodowego Funduszu Żydowskiego (Jewish National Fund) oraz związku zawodowego Histadrut haOvdim. Zawarto porozumienie o współpracy w realizacji wielkiego projektu utworzenia 100 nowych osad.
    Agencja Żydowska rozpoczęła działania przygotowawcze do przyjęcia w Izraelu wielkiej fali żydowskiej imigracji z całego świata. Od połowy maja do końca 1948 roku do Izraela pomimo wojny przyjechało 102 tys. nowych imigrantów. Pomimo prowadzonych działań wojennych utworzono 28 nowych osad rolniczych, z których część znajdowała się blisko terenów ogarniętych walkami.

20 listopada 1948 r. izraelski myśliwiec P-51 Mustang zestrzelił brytyjski samolot rozpoznawczy, który przeprowadzał lot szpiegowski w rejonie Waine Peake.

30 listopada 1948 r. przedstawiciele rządu izraelskiego zawarli ostateczne porozumienie z Transjordanią, uzyskując trwałe zawieszenie broni w rejonie Jerozolimy.

11 grudnia 1948 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło Rezolucję nr 194, która wzywała do zakończenia walk w Palestynie. Rezolucja wzywała do demilitaryzacji Jerozolimy i przekazania miasta pod kontrolę międzynarodowych sił pokojowych ONZ, które zapewniłyby ochronę i wolny dostęp do wszystkich świętych miejsc. Wezwano także do umożliwienia wszystkich wojennym uchodźcom powrotu do swoich domów lub wypłacenia odszkodowań tym, którzy zdecydują się nie wracać. Rezolucja udzieliła również pełnomocnictwa do utworzenia Sił Rozjemczej ONZ.

21 grudnia 1948 roku (po tzw. zjednoczeniu PPR z PPS) wybrano nowe Biuro Polityczne Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jego członkami zostali: Jakub Berman, Bolesław Bierut, Józef Cyrankiewicz, Franciszek Jóźwiak, Hilary Minc, Stanisław Radkiewicz, Adam Rapacki, Marian Spychalski, Henryk Światkowski, Roman Zambrowski, Aleksander Zawadzki. Roman Zambrowski (Rubin Nussbaum) miał nadzór m.in. nad sądownictwem. Generał Wiktor Grosz (Izaak Medres) był szefem Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego Ludowego Wojska Polskiego. Generał Leszek Krzemień (Maksymilian Wolf) został kierownikiem Wydziału Wojskowego Związku Patriotów Polskich w Moskwie, a następnie był m.in. szefem Kancelarii Wojskowej Bieruta, zastępcą szefa Głównego Zarządu Politycznego Ludowego WP i pełnomocnikiem Rządu PRL "ds. pobytu wojsk radzieckich w Polsce". Hilary Minc odpowiadał za sprawy gospodarcze. Według hierarchii partyjnej był trzecią co do ważności osobą w powojennej PRL (po Bierucie i Bermanie). Musimy pamiętać, że ci Żydzi funkcjonowali jako członkowie partii komunistycznej, a nie przedstawiciele narodu żydowskiego.

---------- Operacja "Horev" ----------

22 grudnia 1948 roku izraelska armia przeprowadziła największą ze wszystkich swoich działań ofensywę. Liczące 15 tys. żołnierzy izraelskie oddziały rozbiły armię egipską na Negewie. Egipcjanie zdołali utrzymać swoje pozycje jedynie na linii Gaza-Umm Reshresh.

Podczas Operacji "Horev" izraelskie oddziały wkroczyły głęboko na terytorium Egiptu, docierając do Nitzana i Półwyspu Synaj. Operację zakończono 7 stycznia 1949 roku, wycofując się pod naciskiem międzynarodowym z Półwyspu Synaj i okolic Gazy.

30 grudnia 1948 r. rząd Wielkiej Brytanii oraz prezydent Stanów Zjednoczonych Harry S. Truman (1884-1972) wystosowali pod adresem Izraela ultimatum, domagając się wycofania wojsk izraelskich z Egiptu, pod groźbą brytyjskiej interwencji wojskowej.
    Na początku stycznia 1949 r. w stolicy Transjordanii, w Ammanie, pojawił się brytyjski batalion piechoty, który miał chronić przed izraelskim zagrożeniem.

7 stycznia 1949 r. egipskie samoloty zaatakowały izraelski konwój, który właśnie wycofywał się z rejonu Dir El-Ballah na Półwyspie Synaj. Przypadkowo w rejonie starcia znalazła się eskadra pięciu brytyjskich myśliwców Spitfire, które przeprowadzały rutynowe rekonesans. Podczas walki izraelscy żołnierze omyłkowo zestrzelili jeden brytyjski samolot, a następnie izraelscy piloci zestrzelili kolejne trzy brytyjskie myśliwce. Kilka godzin później zestrzelono jeszcze jeden brytyjski myśliwiec.

13 stycznia 1949 r. rozpoczęły się tajne rozmowy izraelsko-arabskie na wyspie Rodos. Odbywały się one pod patronatem specjalnego wysłannika ONZ do Palestyny, Ralpha Johnsona Bunch'a (1904-1971). Państwa arabskie pod żadnym pozorem nie zgadzały się na uznanie istnienia państwa żydowskiego. Nie godziły się także na żadne porozumienie kończące wojnę i odmawiały podpisania jakiegokolwiek umowy o podziale terytorium Palestyny.

24 stycznia 1949 r. Królestwo Transjordanii przyjęło nazwę Haszymidzkiego Królestwa Jordanii.

25 stycznia 1949 r. odbyły się wybory do I Zgromadzenia Ustawodawczego (Asefa haMekonenet), które później przekształciło się w pierwszy Kneset. Zgromadzenie liczyło 120 deputowanych. Zwycięstwo odniosła demokratyczna lewica syjonistyczna, a najsilniejszą partią była Partia Robotników Ziemi Izraela (Mapai), a drugie miejsce zajęła Zjednoczona Partia Robotnicza (Mapam). Komunistyczna Partia Izraela zdobyła 4 mandaty.
    Zgromadzenie Ustawodawcze bardzo szybko uchwaliło ustawę przejściową, tzw. małą konstytucję, która doraźnie ustaliła strukturę naczelnych organów państwowych. Ustanowiono jednoizbowy parlament (Knesset), który wybierał prezydenta o dość ograniczonych uprawnieniach. Prezydent mianował premiera, ten zaś formował gabinet i przedstawiał go Knesetowi do akceptacji.

Na początek 1949 r. przedstawiciele żydowskich organizacji w Polsce Ludowej, zwrócili się do komunistycznych władz, o wydanie 40 tysięcy paszportów na emigrację do Izraela.

29 stycznia 1949 r. Wielka Brytania uznała de facto państwo Izrael.

W lutym do Izraela przybyło 10 tys. żydowskich imigrantów, których Brytyjczycy zwolnili ze swoich obozów dla internowanych na wyspie Cypr. Aliyah nieustannie rosła i każdego tygodnia do Izraela przybywały tysiące nowych imigrantów.

15 lutego 1949 r. pierwszym prezydentem Izraela został Chaim Azriel Weizmann (1874-1952), wieloletni przewodniczący Komitetu Wykonawczego Organizacji Syjonistycznej. Sprawował swoje obowiązki do 9 listopada 1952 r.

24 lutego 1949 r. na wyspie Rodos podpisano izraelsko-egipskie porozumienie o zawieszeniu broni. W zamian za zakończenie walk Izrael zgodził się na wypuszczenie z okrążenia egipskich wojsk uwiezionych na pustyni Negew. Mogły one wycofać się na Półwysep Synaj.

---------- Operacja "Ovda" ----------

5 marca 1949 r. izraelska armia przeprowadziła operację zajęcia opuszczanych przez wojska egipskie terenów na pustyni Negew. Do przeprowadzenia tej operacji wyznaczono Brygadę Golani, Brygadę Negev i
Brygadę Aleksandroni.
    7 marca nacierające izraelskie oddziały zajęły Sodom i Ein Gedi nad Morzem Martwym. 9 marca zajęto twierdzę Masada. 10 marca Izraelczycy zajęli miasto Ejlat nad Morzem Czerwonym.

W marcu 1949 r. Izrael i Jordania dokonały wymiany jeńców wojennych.

10 marca 1949 r. premierem izraelskiego rządu został wybrany Dawid Ben-Gurion (1886-1973). Sprawował swoje obowiązki do 1 listopada 1950 r.

Marzec był kulminacyjnym miesiącem Aliyah. W ciągu tego miesiąca do Izraela przyjechało 30 tys. nowych imigrantów. Wystąpiły poważne trudności z powodu braku mieszkań.

23 marca 1949 r. podpisano izraelsko-libańskie porozumienie o zawieszeniu broni.

3 kwietnia 1949 r. podpisano izraelsko-jordańskie porozumienie o zawieszeniu broni. Wojska irackie miały opuścić Samarię, a ich miejsce zająć oddziały Legionu Arabskiego. Jordania zgodziła się na pozostawienie pustyni Negew w granicach państwa żydowskiego. Sprawa statusu Jerozolimy pozostała nieuregulowana.

26 kwietnia 1949 r. rząd premiera Dawida Ben-Guriona ogłosił wprowadzenie ostrej polityki gospodarczej. Do realizacji tych celów powołano specjalny urząd państwowy zajmujący się racjonowaniem zapasów (Misrad haAspaka vehaKitzuv), na czele którego stał Dr. Josef Dov.
    4 maja 1949 r. w pierwszą rocznicę powstania niepodległego państwa Izrael poinformowano, że od momentu powstania kraju do Izraela przyjechało 200 tys. nowych imigrantów. Ta sama liczba imigrantów przybyła w ciągu minionych 13 lat.

11 maja 1949 r. państwo Izrael zostało przyjęte na członka Organizacji Narodów Zjednoczonych. Kandydaturę Izraela poparł ZSRR.

W 1949 r. polskie władze komunistyczne wydały zakaz działalności żydowskich organizacji syjonistycznych.

W czerwcu nastąpił spadek liczby nowych imigrantów przyjeżdżających do Izraela. Wynikało to z trudności, jakie Żydzi napotykali przy wyjeździe z niektórych państw Wschodniej Europy. Ci którzy docierali do Izraela, napotykali na duże trudności mieszkaniowe. Tysiące imigrantów lokowano we wszystkich możliwych miejscach. Zasiedlano także opuszczone arabskie miasteczka i wioski.

20 lipca 1949 r. podpisano izraelsko-syryjskie porozumienie o zawieszeniu broni. W tym momencie nastąpiło formalne zakończenie wojny o niepodległość Izraela.

---------- SYTUACJA PO WOJNIE ----------

Zawarte w 1949 roku zawieszenia broni ustabilizowały sytuację na liniach frontu, które stały się granicami państwa Izrael. Jednak w rzeczywistości żadne z arabskich państw nie uznało istnienia państwa Izrael i w oficjalnych wypowiedziach nazywano je "jednostką syjonistyczną". Wszystkie państwa członkowskie Ligi Arabskiej pozostawały nadal w stanie wojny z Izraelem. Irak odmówił jakichkolwiek rozmów z Izraelem i nie zawarł nawet zawieszenia broni.

Pierwsza wojna izraelsko-arabska zakończyła się dużym sukcesem Izraela, który w porównaniu z planem rezolucji ONZ z 1947 roku powiększył swoje terytorium o 21%. Pomimo braku akceptacji, niepodległe państwo żydowskie istniejące w Palestynie stało się faktem. Zostało to jednak okupione wielką daniną krwi. Izrael stracił ogółem 6.373 ludzi, w tym około 4 tys. było żołnierzami. Około 15 tys. osób zostało rannych.

Państwa arabskie nigdy nie podały żadnych danych dotyczących poniesionych strat, jednak ich liczbę szacuje się na 15 tys. zabitych oraz 25 tys. rannych. Łączną liczbę uchodźców ocenia się na około 700 tys. osób (niektóre źródła podają liczbę 630 tys. osób), z których 460 tys. schroniło się w Transjordanii, 100 tys. w Libanie, 80 tys. w Syrii, 60 tys. w Egipcie (rejon Gazy).

Liga Arabska zaapelowała do państw arabskich by uniemożliwiły Żydom opuszczanie swoich krajów i emigrowanie do Izraela, gdyż to wzmocniłoby żydowskie państwo. Z tego powodu w większości arabskich państw wzmógł się antysemityzm wspierany przez władze. W połączeniu a antysemickimi nastrojami społeczeństwa tworzył atmosferę niepewności i strachu.
    W 1948 r. w krajach arabskich żyło ogółem 856 tys. Żydów, z czego w Maroku 265 tys. (przeważnie w Casablance i Fezie), w Iraku 150 tys. (najwięcej w Bagdadzie), w Tunezji 105 tys. (przeważnie w Djerbie, Tunisie i Zarzisie), w Egipcie 75 tys., w Jemenie 63 tys., w Libii 38 tys., w Syrii 30 tys., w Libanie 5 tys. Pomimo wprowadzonych ograniczeń wielu Żydów opuszczało arabskie państwa i udawało się do Stanów Zjednoczonych lub Izraela. Na przełomie 1948-1949 z Maroka wyjechało do Izraela 18 tys. Żydów. Przed prześladowaniami z Syrii i Libanu do Izraela uciekło około 35 tys. Żydów.

--------------------------------------------------

Materiały opracowywane na podstawie: patrz Bibliografia.

--------------------------------------------------

    CIĄG DALSZY HISTORII:1949-1955 - Stabilizacja państwa