Miasto Bet She'an (arabski Bayt Ša-n) jest położone na zachodnim krańcu Doliny Jezreel, około 35 km na południe od Tyberiady (w Dystrykcie Północnym, w Izraelu). Według danych Israel Central Bureau of Statistics miasto liczy 15 700 mieszkańców (dane z 2001 r.).

Rys historyczny:

Starożytna osada Bet She'an powstała około XVI wieku p.n.e. Przebiegał tędy jeden z najważniejszych szlaków handlowych, wiodący z Egiptu do Mezopotamii. Było to wówczas warowna osada położona na szczycie wzgórza przy skrzyżowaniu szlaków handlowych. Rozwojowi osady sprzyjała żyzna okolica z dużą ilości wody.
    Zgodnie z przekazem biblijnym Izraelcici nie byli w stanie zdobyć zdobyć tego kananejskiego miasta. Po bitwie w pobliżu Gilboa, Filistyni powiesili ciała zabitego króla Saula i jego synów na murach miasta Bet She'an. Dopiero król Dawid zdobył Bet She'an i przyłączył do Królestwa Izraela. W 732 roku p.n.e. wojska asyryjskie króla Tiglaha Pilesera III doszczętnie zniszczyły miasto.
    Ponowne utworzenie osady (nazwa Scythopolis) nastąpiło w drugiej połowie IV wieku p.n.e., w czasach Aleksandra Wielkiego. Było to typowe helleńskie miasto, w którym praktykowano pogańskie zwyczaje. W 107 roku p.n.e. Scythopolis zostało zajęte przez Żydów, którzy postawili mieszkańcom wybór: konwersja na judaizm albo wysiedlenie. Większość mieszkańców opuściła wówczas miasto, któremu przywrócono dawną nazwę Bet She'an. Tel Bet She'an zostało znacznie rozbudowane przez Rzymian, których ślady obecności przetrwały do dnia dzisiejszego. Wchodziło ono w skład Decapolis - centrum grecko-rzymskiej kultury w Galilei. Podczas żydowskiego powstania, w 66 roku n.e. mieszkańcy Bet She'an dokonali pogromu tutejszej ludności żydowskiej. Miasto przeżyło swój złoty wiek w czasach powstania Bar Kochby. W czasach bizantyńskich, w VI wieku w Bet She'an wybudowano chrześcijański klasztor Marii Panny. W późniejszych wiekach nastąpił całkowity upadek i zniszczenie miasta.
    Ponowne założenie Bet She'an nastąpiło w 1949 roku, już w niepodległym państwie Izrael.

Rys turystyczny:

Współczesna miasto Bet She'an jest położone prawie 120 metrów poniżej poziomu morza, w depresji Doliny Jordanu, z którą łączy się Dolina Jezreel.

W mieście znajduje się Park Narodowy Bet She'an, w którym można podziwiać wykopaliska archeologiczne z minionych wieków. Jest to najbardziej niesamowite miejsce badań archeologicznych w całym Izraelu, jednak przyciąga stosunkowo niewielu turystów. Znajdziemy tu teatr rzymski, chyba najlepiej zachowany nie tylko w Izraelu, ale i na świecie. Odrębny skarbiec stanowi wzgórze piętrzące się nad amfiteatrem, w którym dziś znów odbywają się koncerty pod gołym niebem. W osiemnastu warstwach ziemi wzgórza, kryją się mozaikowe posadzki, sale masażu, łaźnie parowe i ogrzewane sadzawki, oraz potężne kolumny marmurowe przywiezione z Egiptu. Na północ od brukowanej bizantyjskiej ulicy znajdują się rozległe łaźnie zajmujące ponad pół hektara. Ze szczytu wzgórza rozciąga się widok na całą okolicę.
     Część Parku Narodowego została przystosowana do zwiedzania przez osoby niepełnosprawne na wózkach inwalidzkich.

Na wschód od Bet She'an znajduje się przejście graniczne z Jordanią.

            -  Jordan River Border Terminal

Około 7 km od Bet She'an, w kierunku zachodnim, znajduje się kibuc Bet-Alfa, w pobliżu którego w 1928 roku, podczas kopania kanału irygacyjnego, natrafiono na pozostałości wspaniałej synagogi z VI wieku p.n.e. Utworzono w tym miejscu kibuc Hefzibah i Park Narodowy Synagogi Beit Alfa. Synagoga składa się z dziedzińca, przedsionka, dużej prostokątnej sali, balkonu i dodatkowego bocznego pomieszczenia. W przedsionku odnaleziono dwa aramejskie napisy, wskazujące na czas pomiedzy 518 a 527 rokiem p.n.e. Tutejsze mozaiki podłogowe są najwspanialszym zabytkiem sztuki żydowskiej w całym Izraelu. Górna część mozaiki przedstawia wieloramienne świeczniki (menory), wiązki liści palmowych (lulawy), trąby z rogów baranich (szofary) oraz owoce cytrusowe (etrog). Część środkowa przedstawia symbolicznie koło roku (Zodiak) z zaznaczonymi w narożnikach czteroma porami roku (cztery postacie kobiet). Pośrodku jest Helios, bóg słońca, w rydwanie z galopującymi końmi. Dolna część mozaiki ilustruje ofiarę Izaaka złożoną przez Abrahama.
    Turyści mogą także obejrzeć film prezentujacy życie w starożytnej wsi oraz przedstawiający sposób układania mozaiki (ścieżka dźwiękowa: hebrajski, angielski i niemiecki).

Rzeka Amal

W pobliżu (około 1,5 km na zachód od kibucu Bet-Alfa) znajduje się przepiękny Park Narodowy Gan HaShelosha. Przez całą długość parku przepływa rzeka Amal, której woda przez cały rok posiada temperaturę 28 stopni w skali Celsjusza, gdyż wybija ona z gorącego źródła. Dzięki temu turyści mogą nawet w zimę kąpać się w ciepłej wodzie. Niezwykle czysta woda zbiera się w naturalnych jeziorkach, połączonych ze sobą łagodnie spływającymi wodospadami. Pomiędzy jeziorkami znajdują się rozległe trawniki, będące popularnym miejscem pikników izraelskich rodzin.
    Jako dodatkową turystyczną atrakcję odbudowano stary młyn wodny. W budynku znajduje się wystawa starych narzędzi rolniczych. Na terenie parku wybudowano także wierną replikę żydowskiego osiedla Tel Amal, które zostało pierwotnie wzniesione 10 grudnia 1936 roku. Można oglądać domy, w których mieszkali ówcześni pionierzy, wieżę obserwacyjną i obronną palisadę zbudowaną z dwóch ścian drzewa oddzielonych warstwą żwiru. W pomieszczeniach znajdują się meble z epoki. Krótki dokumentalny film prezentuje antyżydowskie zamieszki w Palestynie za czasów mandatu brytyjskiego.
    Park jest dostępny dla osób niepełnosprawnych na wózkach inwalidzkich.

--------------------------------------------------

Opracowano na podstawie "Explorer Izrael", "Pascal Izrael", "Winnica", "Świat Biblii", biuletynów Ambasady Izraela w Polsce, witryn internetowych rządu Izraela i innych opracowań dotyczących Państwa Izrael.

--------------------------------------------------