SYJONIZM  -  WZROST  I  KRYZYS  ( 1919 - 1928 )




   -  1818-1893 - Początki Syjonizmu
   -  1894-1904 - Czas Herzla
   -  1905-1914 - Syjonizm
 
                                        syntetyczny
   -  1914-1918 - I wojna światowa
  -  WZROST I KRYZYS
Ruch HeHalutz
Haganah
Dwunasty Kongres Syjonistyczny 1921 r.
Biala Ksiega 1922 r.
Trzynasty Kongres Syjonistyczny 1923 r.
Agencja Zydowska
Ruch Betar
Czternasty Kongres Syjonistyczny 1925 r.
Ruch Gordonia
Pietnasty Kongres Syjonistyczny 1927 r.
   -  1929-1939 - Ekspansja
   -  1939-1945 - II wojna światowa
   -  1945-1949 - Do Niepodległości
   -  1950-1959 - Aliyah, Absorpcja
                                         i Rozwój
   -  1960-1970 - Czas Zmian
   -  1971-1980 - Aliyah, Wojna
                                         i Pokój
   -  1981-1989 - Do Punktu
                                         Zwrotnego
   -  1990-1999 - Wielka Aliyah
   -  2000- - Czasy Współczesne




 

 

------------ 1919 ------------

3 stycznia 1919 roku Chaim Weizmann (1874-1952) ponownie spotkał się na południu Transjordani z Emirem Faisalem bin Husseinem (1883-1933), który był jednym z przywódców arabskiego powstania. Wynegocjowano i podpisano umowę, w której Emir Faisal zaakceptował Deklarację Balfoura, a Weizmann złożył obietnicę udzielenia wsparcia Arabom w tworzeniu swoich państw. Faisal zamierzał utworzyć swoje państwo w Transjordanii.

18 stycznia 1919 roku w Paryżu rozpoczęła się Konferencja Pokojowa, zwana Wersalską. Podczas obrad omawiano międzynarodową sytuację polityczną po I wojnie światowej. Wiele czasu poświęcono uregulowaniu spraw na Bliskim Wschodzie.
    Organizacja Syjonistyczna przedstawiła swoje żądania: Żydzi mają historyczne prawo do Ziemi Izraela; będzie ono respektowane, gdy Wielka Brytania przejmie pełnomocnictwo nad Palestyną; granice Ziemi Izraela muszą obejmować część Libanu, Syrii i Transjordanii.

W styczniu 1919 roku w Moskwie (Rosja) odbyła się pierwsza konwencja młodzieżowego ruchu syjonistycznego HeHalutz (Pionier).

      Ruch HeHalutz

3 lutego rozpoczęła swoją działalność żydowska delegacja (Comite des Delegations Juives), która reprezentowała interesy Organizacji Syjonistycznej podczas Konferencji Wersalskiej.
    Równocześnie w Londynie zebrał się duży kongres syjonistyczny, na którym zebrali się przedstawiciele ruchu syjonistycznego z różnych krajów. Temat dyskusji była postawa wobec Konferencji Wersalskiej i żądanie uznania praw Żydów w państwach w których mieszkają.

W sierpniu w Londynie spotkali się przywódcy Organizacji Syjonistycznej (Va'ad HaPoel HaZioni), na którym po raz pierwszy omówiono pomysł utworzenia i sposoby działania Agencji Żydowskiej (Jewish Agency).

W październiku 1919 roku Joseph Trumpeldor (1880-1920) przyjechał do Palestyny, przygotowując teren do przyjazdu setek młodych rosyjskich Żydów, członków syjonistycznego ruchu HeHalutz (pionier).

 

------------ Trzecia Aliyah ------------

19 grudnia 1919 roku do portu Jaffa przypłynął statek "Rusłan" z 671 rosyjskimi Żydami (przypłynęli z Odessy) - byli to przeważnie ludzie wykształceni, uczeni, lekarze i artyści. Do końca roku do Palestyny przybyło ogółem 2 tys. Żydów.
    Uważa się to za początek Trzeciej Aliyah, która trwała od 1919 do 1923 roku. W tym czasie do Palestyny przybyło około 40 tys. Żydów. Byli to najczęściej młodzi ludzie, aktywiści organizacji syjonistycznych, bardzo często dobrze wykształceni. Dało to potężny impuls do rozwoju żydowskiego osadnictwa rolniczego w Palestynie.
    W grudniu 1919 roku pogorszyła się sytuacja bezpieczeństwa czterech żydowskich osad w Górnej Galilei - Metulla, Kfar Giladi, Tel Hai i Hamara. Nieustannie rosła liczba incydentów w których Arabowie napadali na osady i zagrażali życiu ich mieszkańców. Arabska nienawiść wynikała z rosnącej wrogości przeciwko żydowskiej kolonizacji Palestyny. W takiej sytuacji kapitan Joseph Trumpeldor został wysłany do Galilei i objął dowództwo obrony Tel Hai.

------------ 1920 ------------

Pod koniec lutego 1920 roku uzbrojone grupy Arabów dokonały serii napaści na żydowskie osady Metulla, Kfar Giladi i Tel Hai w Górnej Galilei (osada Hamara została porzucona na początku stycznia). 1 marca w bitwie w Tel Hai ginie 6 żydowskich obrońców, w tym Joseph Trumpeldor. Obrońcy porzucają osadę, a w kilka dni później opuszczają Kfar Giladi i Metulle. Odsiecz z pomocą z Jaffy dotarła do Galilei za późno.
    W dniach 4-7 kwietnia 1920 roku wybuchły arabskie zamieszki w Jerozolimie. Arabowie wystąpili przeciwko Żydom pod hasłem "Rząd jest z nami!" Podczas żydowskiego święta Pesach, Arabowie rozbijali żydowskie sklepy, grabili domy i urządzali lincze na Żydach. W zamieszkach zginęło 6 Żydów, a 211 zostało rannych. Wojsko brytyjskie długo zwlekało z podjęciem jakichkolwiek kroków, a gdy podjęto działania, to aresztowano 19 żydowskich obrońców. Wszyscy oni dostali wysokie wyroki więzienia, między innymi Ze'ev Jabotinsky (1880-1940) został skazany na 15 lat ciężkiego więzienia. Na przywódcę arabskich zamieszek, Haj Muhammeda Amina al-Husseina wydano zaocznie wyrok 9 lat więzienia.
    Wywołało to oburzenie i poczucie głębokiej niesprawiedliwości wśród żydowskiej społeczności w Palestynie.
    19 kwietnia 1920 roku przeprowadzono pierwsze wybory do żydowskiego Zgromadzenia Narodowego (Asefat haNivharim) w Paelstynie. Był to żydowski samorząd zajmujący się sprawami religijnymi, kulturalnymi i opieką społeczną Żydów.

W dniach 25-26 kwietnia 1920 roku zebrała się Najwyższa Rada Aliantów w San Remo (Włochy). Podczas konferencji postanowiono przyznać Wielkiej Brytanii mandat nad Palestyną i Irakiem, a Francji mandat nad Syrią i Libanem. Granice pomiędzy terytoriami miały być dokładnie określone w ciągu czterech lat. W tekst zawartej umowy włączono Deklarację Balfoura z 1917 roku, która zawierała obietnicę utworzenia państwa żydowskiego w Palestynie.

15 czerwca 1920 roku powstała tajna żydowska organizacja zbrojna Haganah (Obrona). Pierwszym dowódcą Haganah został Eliyahu Golomb (1893-1945).

      Haganah

1 lipca 1920 roku Wielka Brytania zawarła traktat pokojowy z Turcją. Opierał się on nad postanowieniach Konferencji San Remo. Palestyna stała się brytyjskim mandatem na Bliskim Wschodzie.
    W latach 1920-1925 Urząd Wysokiego Komisarza nad Palestyną sprawował brytyjski dyplomata o żydowskim pochodzeniu Sir Herbert Louis Samuel (1870-1963). Jego pierwszym aktem było ogłoszenie amnestii dla więźniów politycznych. Uwolniono wówczas między innymi Vladimira Jabotinskiego.

W dniach 7-24 lipca 1920 roku odbyła się doroczna konferencja Organizacji Syjonistycznej, zwołana w Londynie (Wielka Brytania). Było to pierwsze duże spotkanie przedstawicieli ruchu syjonistycznego po wojnie. Dyskusje dotyczyły rozwoju osadnictwa żydowskiego w Palestynie oraz metod jego finansowania. Podjęto decyzję o założeniu Keren Hayesod (Palestine Foundation Fund). Keren Hayesod miała przeznaczyć w ciągu 5 lat sumę 25 mln funtów na kolonizację żydowską w Palestynie. Ta suma stanowiła 20% wszystkich przychodów Jewish National Fund. Nowym przewodniczącym Organizacji Syjonistycznej został Chaim Weizmann (1874-1952).
    11 lipca 1920 roku w Londynie powstała Międzynarodowa Organizacja Syjonistyczna Kobiet (Women's International Zionist Organization - WIZO). Założycielkami były: Rebecca Sieff, Dr. Vera Weizmann, Edith Eder, Romana Goodman i Henrietta Irwell. Pierwszą przewodniczącą organizacji została wybrana feministka Rebecca Sieff (1890-1966). Organizacja skupiała się na edukacji kobiet i dzieci, oraz na aktywnej pomocy dla imigrantów żydowskich.

25 sierpnia 1920 roku w Palestynie utworzono Batalion Pracy i Obrony Josepha Trumpeldora (Gedud haAvoda vehaHagana al shem Josef Trumpeldor), który był nazywany Gedud haAvoda (Batalion Pracy). Jego utworzenie rozpoczęło nowy rozdział żydowskiej aktywności w Palestynie.
    W październiku żydowscy osadnicy powrócili do opuszczonych osad Kfar Giladi, Tel Hai i Metulla w Górnej Galilei.

W dniach 7-11 października 1920 roku po raz pierwszy zebrało się Zgromadzenie Narodowe, które dokonało wyboru Rady Państwowej (Va'ad Le'umi) spełniającej rolę organu zarządzającego Zgromadzeniem. Ogłoszono, że Zgromadzenie jest "najwyższą władzą zajmującą się z publicznymi i narodowymi interesami Żydów w Palestynie." Język hebrajski ogłoszono urzędowym językiem Żydów żyjących w Ziemi Izraela.
    4 listopada do Palestyny przyjechała komisja Organizacji Syjonistycznej, która zbadała wykorzystanie finansów i pomocy społecznej w Ziemi Izraela. Zalecono zmniejszenie kosztów.
    W dniach 5-12 grudnia 1920 roku w Hajfie odbyła się konwencja założycielska pierwszego związku zawodowego robotników żydowskich w Palestynie - Histadrut haOvdim. Była to organizacja apolityczna, działająca wyłącznie na rzecz poprawy warunków pracy i bytu żydowskich robotników w Palestynie. Założycielem był Berl Katznelson (1887-1944).
    W 1920 roku do Palestyny przybyło ogółem 8 tys. nowych żydowskich imigrantów. Wielu z nich było młodymi pionierami przygotowanymi do ciężkiej pracy fizycznej. To dzięki nim zaczęto realizować takie projekty jak osuszanie malarycznych bagien, brukowanie dróg i zakładanie nowych kibuców i moszawów.

------------ 1921 ------------

22 lutego 1921 roku odbyły się wybory do Rabinicznej Rady Palestyny. Po raz pierwszy obok głównego rabina sefardyjskiego (urzędującego od czasów tureckich) wybrano głównego rabina aszkenazyjskiego (zajmującego się imigrantami z Europy Środkowej) oraz Radę Rabiniczną. Wybrani zostali: Naczelny Rabin Aszkenazyjski Rabbi Abraham Isaac HaCohen Kook (1864-1935) oraz Naczelny Rabin Sefardyjski Rabbi Jakob Meir.

W dniach 1-6 maja wybuchły arabskie zamieszki w Palestynie. Arabowie zaatakowali żydowskie społeczności w Jaffie, Petah Tikvie, Rehovot, Tel Awiwie i Haderze. Tel Awiw został obroniony przez pułkownika Margolin, który bez pozwolenia brytyjskich władz przybył tam na czele kilkuset byłych żydowskich legionistów. Ogółem w zamieszkach zginęło 47 Żydów, a ponad 100 zostało rannych. Zginęło również 48 Arabów.
    14 maja 1921 roku brytyjskie władze nakazały wstrzymanie napływu nowych żydowskich imigrantów do Palestyny, z powodu napiętej sytuacji. 1 sierpnia Brytyjczycy wprowadzili nowe przepisy imigracyjne, ograniczające liczbę żydowskich imigrantów przybywających do Palestyny.

W dniach 1-14 września 1921 roku odbył się Dwunasty Kongres Syjonistyczny w Carlsbad (Karlowe Wary) w Czechosłowacji. Omówiono działalność Keren HaYesod, która nabywała duże obszary ziemi w Dolinie Jezreel. Ważnym tematem rozmów były arabskie zamieszki 1920 i 1921 roku w Palestynie.

      Dwunasty Kongres Syjonistyczny 1921 r.

We wrześniu założono moszaw Nahalal i kibuc Ein Harod w Dolinie Jezreel. Do końca roku założono jeszcze osady Geva, Kfar Yehezkel i Tel Josef. Przy ich zakładaniu aktywnie pracowali członkowie Batalionu Pracy (Gedud haAvoda).

------------ 1922 ------------

16 kwietnia 1922 roku w Jerozolimie założono syjonistyczną partię religijną HaPo'el HaMizrakhi (Robotnicy Mizrakhi), której celem było wspieranie żydowskiego osadnictwa w Ziemi Izraela. 28 maja powstał ruch Bnei Akiva, młodzieżowe ramię organizacji HaPo'el haMizrakhi. Duchowym przywódcą ruchu był Rabbi Abraham Isaac Kook. Przygotowywano się do uruchomienia własnego ruchu kibucowego i założenia religijnych kibuców.
    2 czerwca trzy pierwsze moszawy - Petah Tikva, Rishon leZion i Rehovot - otrzymały status lokalnego samorządu. Był to bardzo ważny w kierunku uzyskania żydowskiej autonomii w Palestynie.

 

---------- Pierwsza "Biała Księga" ----------

3 czerwca 1922 roku władze brytyjskie opublikowały pierwszą "Białą Księgę", która była oficjalnym programem ograniczającym wielkość żydowskiej imigracji napływającej do Palestyny. W ten sposób Wielka Brytania wycofywała się z obietnic złożonych w Deklaracji Balfoura.

      Biala Ksiega 1922 r.

24 lipca 1922 roku Liga Narodów przyjęła projekt Mandatu Palestyńskiego nad
Palestyną z następującym komentarzem: "Odbudowa Żydowskiej Siedziby
Narodowej ma się dokonać bez żadnego uszczerbku dla praw ludności arabskiej
w Palestynie".

W dniach 22-28 października 1922 roku władze brytyjskie przeprowadziły pierwszy spis ludności w Palestynie. Okazało się, że Palestynę zamieszkuje 757 tys. ludzi, z których 84 tys. było Żydami (11% ogółu mieszkańców).

------------ 1923 ------------

1 stycznia 1923 roku podpułkownik Frederick Kisch został przewodniczącym Politycznego Departamentu w Syjonistycznej Egzekutywie w Jerozolimie. W owym czasie bardzo wyraźny był podział kierownictwa w ruchu syjonistycznym pomiędzy dwa ośrodki: jeden będący w Palestynie, a drugi w Organizacji Syjonistycznej w Diasporze.

W dniach 5-16 sierpnia 1923 roku odbył się Trzynasty Kongres Syjonistyczny w Carlsbad (Karlowe Wary) w Czechosłowacji. Postanowiono oficjalnie utworzyć Żydowską Agencję dla Palestyny (Jewish Agency for Palestine - Sochnut), która miała być przedstawicielem żydowskiej społeczności w Palestynie i zaspokajać jej potrzeby administracyjne.

      Trzynasty Kongres Syjonistyczny 1923 r.      Agencja Zydowska

29 sierpnia 1923 roku Liga Narodów oficjalnie przyznała Wielkiej Brytanii mandat nad Palestyną. Pełnomocnictwo obejmowało brytyjską obietnicę utworzenia państwa żydowskiego zgodnie z Deklaracją Balfoura.

W 1923 roku Ze'ev Jabotinsky (1880-1940) założył w Rydze (Łotwa) żydowski rewizjonistyczny ruch młodzieżowy Betar.

      Ruch Betar

W 1923 roku Pinhas Rutenberg (1879-1942) założył Palestine Electric Corporation Ltd. (później Israel Electric Corporation Ltd.) wykorzystującą do produkcji prądu elektrycznego siłę wody z rzeki Jordan. W realizacji projektu Rutenberg korzystał ze wsparcia Barona Rothschilda.
    W 1923 roku Keren Hayesod bardzo mocno finansowała pomoc dla żydowskich osad w Palestynie. Założono wieś będącą schronieniem dla sierot z ukraińskich pogromów. Budowano od podstaw sieć ośrodków oświatowych, służbę zdrowia oraz infrastrukturę, która miała być podstawą pod rozwój przemysłu.

 

---------- Czwarta Aliyah ----------

------------ 1924 ------------

W latach 1924-1931 do Palestyna napłynęła czwarta fala żydowskich imigrantów. Podczas tej Czwartej Aliyah w Ziemi Izraela osiedliło się około 60 tys. Żydów, większość pochodzących z Polski. Byli to najczęściej rzemieślnicy i drobni przedsiębiorcy, którym została utrudniona działalność gospodarcza w Polsce (był to wynik reformy Władysława Grabskiego - z tego powodu często mówi się Aliyah Grabskiego). Dodatkowo Stany Zjednoczone wprowadziły ograniczenia ilościowe dla emigrantów ze Wschodniej Europy. Wielu Żydom pozostawała tylko emigracja do Palestyny.
    W 1924 roku do Palestyny przyjechało 8 tys. żydowskich imigrantów. Wielu z nich osiedliło się w rozwijającym się Tel Awiwie. Chaim Weizmann krytykował osiedlanie się nowych imigrantów w miastach, zwracając uwagę na konieczność rozwoju osadnictwa rolniczego. W tym czasie rozwijano uprawy drzew cytrusowych, które w ciągu kilku lat stały się główną gałęzią gospodarki Palestyny.
    W marcu założono Palestine Jewish Colonization Association (PICA - Związek Żydowskiej Kolonizacji Palestyny), której przewodniczącym został James Nathan de Rothschild (1896-1984). Celem działalności było wspieranie żydowskiego osadnictwa i przedsiębiorczości w Palestynie.
    14 maja ultraortodoksyjni Żydzi z Polski założyli rolniczy moszaw Bnei Brak, na wschód od Tel Awiwu. Pod koniec roku chasydzi założyli moszaw Kfar Hassidim w pobliżu Hajfy.
    17 października 1924 roku w Tel Awiwie założono nowy ruch młodzieżowy HaNo' ar haOved (Pracująca Młodzież), który działał pod patronatem związku zawodowego Histadrut HaOvdim.
    23 listopada założono moszaw Herzliya, położony na północ od Tel Awiwu.
    8 grudnia założono nową południową podmiejską dzielnicę Jaffy, która później została nazwana Bat Yam.

------------ 1925 ------------

9 lutego 1925 roku nastąpiło uroczyste otwarcie wyższej uczelni Technion w Hajfie. 1 kwietnia otworzono Uniwersytet Hebrajski (HaUniwersita Halwrit beJeruszalaim). Otwarcia dokonał brytyjski dyplomata Lord Arthur James Balfour (1848-1930). Zaproszeni zostali między innymi: brytyjski marszałek Edmund Allenby (1861-1936) oraz syjonistyczni przywódcy Chaim Weizmann (1874-1952) i Nahum Sokolow (1859-1936). Obie uczelnie powstały przy aktywnej pomocy Organizacji Syjonistycznej.
    31 marca założono rolniczo-przemysłowe miasto Jezreel City w samym sercu Doliny Jezreel. Później nazwę miasta zmieniono na Afula.

30 kwietnia 1925 roku Ze'ev Jabotinsky (1880-1940) założył w Paryżu (Francja) Partię Rewizjonistyczną (Brit Ha-Tzionim Ha-Revisionistim), która reprezentowała rewizjonistyczne podejście do ruchu syjonistycznego. Jabotinsky zdecydowanie sprzeciwił się brytyjskiej polityce ograniczania ilości żydowskich imigrantów napływających do Palestyny.

Tymczasem wiosną i latem mocno wzrosła liczba żydowskich imigrantów osiedlających się w Ziemi Izraela, osiągając swój szczyt w czerwcu (4.200 imigrantów). Do końca tego roku do Palestyny przybyło ogółem 35 tys. Żydów, którzy w większości osiedlali się w Tel Awiwie.
    Taka ilość nowych żydowskich imigrantów wywołała sprzeciw ludności arabskiej. Ponownie doszło do licznych ataków na żydowskie osiedla w Palestynie, jednak tym razem były one dobrze bronione przez siły Haganah.

W latach 1925-1928 urząd Wysokiego Komisarza nad Palestyną sprawował marszałek polowy Herbert Onslow Plumer (1857-1932).

W dniach 18-28 sierpnia 1925 roku odbył się Czternasty Kongres Syjonistyczny w Wiedniu, w Austrii. Delegaci zdecydowali się na dalszy rozwój spółdzielczego osadnictwa w Palestynie, opartego na kibucach.

      Czternasty Kongres Syjonistyczny 1925 r.

Pod koniec 1925 roku w Tel Awiwie mieszkało 40 tys. osób (w porównaniu na początku 1924 r. miał 20 tys. mieszkańców). Rozwojowi osadnictwa żydowskiego w Palestynie sprzyjał gospodarczy dobrobyt.

------------ 1926 ------------

Na początku 1926 roku społeczność żydowska w Palestynie znalazła się w kryzysie gospodarczym. Wiele prywatnych przedsiębiorstw bankrutowało, nastąpił gwałtowny spadek budownictwa, które było główną gałęzią gospodarki. Rosło bezrobocie zmuszając wielu Żydów do emigracji z Palestyny. W celu poprawy sytuacji wprowadzono w życie plan Hityashyut haElef (Zasiedlanie Tysiąca), który przewidywał tworzenie osad dla 1 tys. rodzin, z gospodarstwami rolnymi oddawanymi w dzierżawę.
    W 1926 roku w zachodniej części Doliny Jezreel założono 7 nowych osad rolniczych. Główna kwatera Keren Hayesod została przeniesiona z Londynu do Jerozolimy.

We wrześniu 1926 roku w Polsce powstał syjonistyczny ruch młodzieżowy Gordonia.

      Ruch Gordonia

------------ 1927 ------------

W 1927 roku nasilił się kryzys gospodarczy społeczności żydowskiej w Palestynie. Stawiało to całe syjonistycznie przedsięwzięcie w śmiertelnym zagrożeniu. W Tel Awiwie bezrobocie sięgało wysokości 40% zdolnych do pracy ludzi. Z tego powodu znacznie zmalało liczba imigrantów napływających do Palestyny (2.700 imigrantów w stosunku do 5.000 emigrantów, którzy opuścili Palestynę).

Przewodniczący Organizacji Syjonistycznej, Chaim Weizmann (1874-1952) poszukiwał jakichkolwiek źródeł pomocy finansowej dla Żydów w Palestynie. W tym celu, 17 stycznia spotkał się z przywódcą amerykańskich Żydów, Louis B. Marshallem (1856-1929), który nie był Syjonistą. Podjęto decyzję, że w pierwszej kolejności zostanie wysłana do Palestyny specjalna komisja (Joint Palestine Survey Commission), która ma zbadać na miejscu panujące warunki. Komisja przebywała w Palestynie w 1927 i 1928 roku.

1 kwietnia 1927 roku założono kibuc Artzi. Przy jego budowie pracowali członkowie ruchu Hashomer HaTzair (Młody Strażnik).
    9 kwietnia żydowski przedsiębiorca Moshe Novomeysky uzyskał od władz brytyjskich prawo zarządzania zakładami chemicznymi nad Morzem Martwym. Uzyskał on dużą pomoc od Organizacji Syjonistycznej.
    W kwietniu w Palestynie miało miejsce trzęsienie ziemi o sile 6,2 stopnia w skali Richtera. Zginęło około 300 ludzi i zniszczonych zostało tysiąc budynków w Jerychu, Nablusie, Jerozolimie, Nazarecie, Tyberiadzie, Lod i Ramle.
    W czerwcu zbankrutowało przedsiębiorstwo Solel Boneh Company, które było jednym z podstaw żydowskiego związku zawodowego Histadrut.

Prezes Jewish National Fund, Avraham Menahem Ussishkin (1863-1941) uzyskał pomoc w wysokości 1 mln USD od kanadyjskich Syjonistów. Pieniądze przeznaczono na zakup nowych błotnistych obszarów w Dolinie Hefer. Powstała tutaj osada Hawarith (obecnie Emek Hefer).

5 sierpnia 1927 roku założono ruch Kibbutz Me'uhad (Zjednoczony Kibuc), który przez długi czas był największym ruchem kibucowym w Palestynie. Na jego czele stał Itzchak Tabenkin. Obok powstało pięć innych ruchów, reprezentujących różne modele osadnictwa w Palestynie.

W dniach 30 sierpnia-11 września 1927 roku odbył się Piętnasty Kongres Syjonistyczny w Bazylei, w Szwajcarii. Poszukiwano dróg wyjścia z kryzysu gospodarczego w Palestynie.

      Pietnasty Kongres Syjonistyczny 1927 r.

11 września 1927 roku uruchomiono elektrownię wodną w Naharayim w Dolinie Jordanu. Zarządcą elektrowni była Palestine Electric Company (późniejsza Israel Electric Corporation), kierowana przez Pinhasa Rutenberga (1879-1942).

------------ 1928 ------------

1 stycznia 1928 roku brytyjskie władze mandatowe w Palestynie zatwierdziły Konstytucję Knesetu Izraela, która stwarzała prawne podstawy dla żydowskich organizacji w Ziemi Izraela. Przewidywała ona funkcjonowanie: Zgromadzenia, Rady Narodowej, Rady Rabinicznej oraz samorządów w miastach i wioskach.

W 1928 roku urząd Wysokiego Komisarza nad Palestyną sprawował Sir Harry Charles Luke (1884-1969).

24 września 1928 roku sługa synagogi (szames), na polecenie rabinów, ustawił przy Murze Zachodnim w Jerozolimie, ogrodzenie oddzielające miejsce modlitw kobiet i mężczyzn. Było to zgodne z tradycją żydowską. Jednakże zaprotestowali przeciwko temu Arabowie, żądający od władz brytyjskich usunięcia tej "inwestycji" w obrębie Wzgórza Świątynnego.
    Brytyjczycy ugięli się pod naciskiem Arabów, co spowodowało protesty żydowskie. Następnie arabscy robotnicy rozpoczęli prace utrudniające żydowskie modły pod Murem Zachodnim. Ten spór nabierał stopniowo na sile.

W latach 1928-1931 urząd Wysokiego Komisarza nad Palestyną sprawował Sir John Robert Chancellor (1870-1952), który podjął się próby żydowsko-arabskiej mediacji.

20 listopada Jewish National Fund zakupił 2.200 hektarów ziemi w Dolinie Zevulona.
    Rok 1928 zakończył się pojawieniem pierwszych promyków nadziei na wyjście z kryzysu gospodarczego. Liczba ludności żydowskiej w Palestynie osiągnęła poziom 160 tys. osób. Do końca roku do Palestyny przybyło ogółem 2.178 nowych imigrantów (w porównaniu z 2.186 emigrantami). Liczba żydowskich osad wyniosła 96 (w porównaniu w 1917 roku było 49 osad).

 

 

--------------------------------------------------

    CIĄG DALSZY HISTORII: 1929-1939 - Syjonizm - Ekspansja

Na poczatek
  Izrael Kultura Historia Turystyka Pomoc duchowa Żydzi w Polsce Czasy i Fakty

Copyright ©2007-2012 by Gedeon