MODLITWY  ŻYDOWSKIE



 - Religia
      -  TANACH
      -  Narodziny tradycji
      -  Po niewoli babilońskiej
      -  Przełom czasów
      -  Odnowa judaizmu po klęsce
      -  Prace nad Talmudem
           -  MISZNA
           -  TALMUD
      -  Dalsze dzieje judaizmu
               -  Święta żydowskie
               - Modlitwy żydowskie
               -  Życie żydowskie


           -  Różne modlitwy
           -  Modlitwy szabasowe


              -  Podręczny słownik
                                      polsko-hebrajski



Tałes - prostokątny szal modlitewny z frędzlami, nakładany przez mężczyzn podczas modlitw.


Tefilin - skórzane pudełko przywiązywane
za pomocą czarnych rzemieni do lewego ramienia i czoła podczas modlitw.







 

Do odmawiania tradycyjnych modlitw jest potrzebne kworum dziesięciu mężczyzn (minjan). Jeśli brakuje choćby jednego, nie może go zastąpić kobieta, może natomiast sześcioletni chłopiec.
    Ortodoksyjni Żydzi codziennie modlą się w tałesie, z przytwierdzonymi do ramienia i czoła filakteriami, z jarmułką (kipą) na głowie, i miarowo kołyszą się zwróceni twarzami ku Jerozolimie (w diasporze), modląc się o powrót do Syjonu.
    Tałes (tallit) to szal modlitewny. Zgodnie z zaleceniem Tory na każdym z czterech rogów tałesu znajdują się cyces (cicit) - symboliczne frędzle. Chociaż tałes jest zakładany podczas modlitw, to Tora zaleca noszenie ubrania z frędzlami przez cały dzień. Tradycyjni Żydzi noszą mały szal modlitewny (tallit katan) przez cały dzień, a większy tałes zakładają tylko podczas modlitwy.
    Filakterie (tefillin) to niewielkie skórzane pudełeczka w kształcie sześcianu, przywiązywane za pomocą czarnych rzemieni do lewego ramienia i czoła. Składają się z dwóch części: tefillin shel yad (rzemyk zawiązany wokół ramienia i dłoni) oraz tefillin shel rosh (rzemyk zawiązywany wokół głowy). Wewnątrz pudełek umieszcza się wypisane na małej kartce pergaminu przykazania Tory. Shel yad otacza ramię, a zatem wiąże całe ciało, shel rosh wiąże głowę, czyli umysł. Celem noszenia filakterii jest ciągłe przypominanie Żydom, że umysł, serce i ciało mają służyć Bogu i wypełniać przykazania Tory. Zgodnie z tradycją filakterie zakłada się podczas modlitw.

 

Modlitewnik "Sidur" zawiera w sobie większość modlitw, jakie powinien odmawiać każdy Żyd. Nazwa "Sidur" oznacza "porządek", w tym wypadku jest to porządek modlitw. "Sidur" jest jednak nie tylko książką do modlitwy, ponieważ zawarte w nim modlitwy są połączeniem nauki biblijnej, talmudycznej i rabinicznej. "Sidur" jest w istocie źródłem jedności judaizmu. Żydzi na całym świecie, łączą się w synagogach nad "Sidurem".
    "Sidur" zawiera w sobie trzy rodzaje modlitw:
          1). Modlitwy wielbiące Boga jako Stwórcę niebios i ziemi. Wysławiają Bożą świętość, dobroć, miłosierdzie i moc, oraz oddają cześć Imieniowi Boga.
          2). Modlitwy dziękczynne za obfite błogosławieństwa, jakimi Bóg obdarza Swój lud. Wyrażają podziękowania Boga za Torę, dziedzictwo, historię oraz zaspokajanie naszych codziennych potrzeb.
          3). Modlitwy błagalne za naród, pokój dla świata, o rychłe przyjście Mesjasza, o odbudowę Świątyni.

 

Cała liturgia żydowska, bez względu na nusach, zbudowana jest wokół rdzenia, którym są Kriat Szma i Szmone Esre. Są to dwie najważniejsze modlitwy, gdzie każda ma swoją specyfikę i odmienny charakter.
    Kriat Szema traktowane jest jak wyznanie wiary. Odczytanie przez wiernego pierwszego, najważniejszego wersetu: Szema Jisrael Haszem Elokeinu Haszem echad - "Słuchaj Jisraelu Haszem jest naszym Bogiem, Haszem jest jeden" oznacza, iż osoba ta świadomie potwierdza jedyność Boga, a także przyjmuje na siebie ol malchut szamaim - "jarzmo Królestwa Niebios" czyli uznaje siebie za sługę Boga. Całość Szema składa się z trzech paragrafów. Pierwszy - rozpoczynający się od słów "Słuchaj Jisraelu" pochodzi z 5 Mojż. 6:4-9, drugi - od słów "I stanie się" z 5 Mojż. 11:13-21, trzeci - od słów "Powiedział Haszem do Moszego" z 4 Mojż. 15:37-41. Każdy Żyd ma obowiązek przeczytać Szema dwa razy dziennie - podczas szachrit (modlitwy porannej) i maariw (modlitwy wieczornej). Nakaz ten wywodzony jest z zapisu: "I będziesz o nich mówił (...) i gdy się kładziesz [na spoczynek] i gdy wstajesz" (5 Mojż. 11:19), co jest interpretowane jako oznaczenie pory wieczornej i rannej.

Codzienne modlitwy odmawiane są rano ("szacharit"), w południe ("mincha") i wieczorem ("ma`ariw"). Ten zwyczaj ma swój początek u Dawida i Daniela, którzy modlili się trzy razy dziennie (Daniel 6:11, Psalm 55:18). Talmud objaśnia, że Abraham wprowadził modlitwę poranną, Izaak południową, a Jakub wieczorną.
    "Szacharit" jest najdłuższą porą modlitwy. Modlitwa ta wyobraża poranną ofiarę składaną w Świątyni. Ta poranna modlitwa musiała być odmawiana między wschodem słońca a południem. Musimy zrozumieć, że nie chodzi tu o jedną poranną modlitwę, lecz o szereg błogosławieństw i pieśni połączonych z modłami i porannymi czytaniami Tory w synagodze. Jest też modlitwa "Szmone Esrei" (dosłownie "osiemnaście błogosławieństw"), którą odmawia się trzy razy dziennie.
    "Mincha" jest odmawiana po południu, pomiędzy godziną pierwszą a zachodem słońca. Jest to najkrótsza modlitwa, gdyż ciężko znaleźć wolny czas w porze pracy. Odmawia się wtedy "Szmone Esrei", radosną modlitwę "Aszrei" (Psalm 145) oraz "Alejnu", która wysławia Boga jako Króla rządzącego całą ludzkością.
    "Ma`ariw" jest modlitwą wieczorną, odmawianą w dowolnym czasie między zachodem a wschodem słońca. Odmawia się wtedy "Szmone Esrei", "Sz`ma" (5 Mojż. 6:4) oraz "Alejnu".

W "Sidurze" znajdują się także modlitwy szabasowe i modlitwy na różne święta żydowskie. Szczególne miejsce zajmuje modlitwa "Kadisz" (hebr. "uświęcenie"), odmawiana po śmierci kogoś bliskiego. Jest to przejmujący poemat wysławiający Boże Imię.
    Ostatnia część "Siduru" zawiera modlitwy, które odmawia się przed i po posiłkach, podczas zaślubin, z okacji narodzenia dziecka, uroczystości obrzezania oraz w czasie choroby. Każdemu aspektowi życia żydowskiego towarzyszy odpowiednia modlitwa.

 

 

Jehudah ha-Lewi (Jehuda ben Samuel ha-Lewi) jest uważany za największego poetę żydowskiego od czasów króla Dawida. Urodził się on w Toledo (Kastylia) w 1080 roku i prawdopodobnie zmarł podczas podróży do Palestyny w 1140 roku. Jehudah ha-Lewi tak pisał o modlitwie:
    "Przyzwyczajenie do odmawiania modlitwy jest dla duszy tym, czym pożywienie dla ciała: dusza modli się dla własnej duszy i odżywia się dla własnego ciała. I tak jak skutki pokarmu spożywanego w ciągu dnia utrzymują się aż do posiłku wieczornego, tak i błogosławieństwo modlitwy trwa do modlitwy następnej. A im dalej od poprzedniej, tym bardziej dusza staje się mroczna..."

 

___________________

Opracowano na podstawie BIM oraz artykułu Steva Herziga z czasopisma "Israel My Glory", Aug/Sept 1996 dzięki tłumaczeniu A.B.

 



Na poczatek
  Izrael Kultura Historia Turystyka Pomoc duchowa Żydzi w Polsce Czasy i Fakty

Copyright ©2002-2013 by Gedeon