Do odmawiania tradycyjnych modlitw jest potrzebne
kworum dziesięciu mężczyzn (minjan). Jeśli brakuje choćby
jednego, nie może go zastąpić kobieta, może natomiast sześcioletni
chłopiec.
Ortodoksyjni Żydzi codziennie modlą
się w tałesie, z przytwierdzonymi do ramienia i czoła filakteriami,
z jarmułką (kipą) na głowie, i miarowo kołyszą się zwróceni
twarzami ku Jerozolimie (w diasporze), modląc się o powrót do
Syjonu.
Tałes (tallit) to szal
modlitewny. Zgodnie z zaleceniem Tory na każdym z czterech rogów
tałesu znajdują się cyces (cicit) - symboliczne
frędzle. Chociaż tałes jest zakładany podczas modlitw, to Tora
zaleca noszenie ubrania z frędzlami przez cały dzień. Tradycyjni
Żydzi noszą mały szal modlitewny (tallit katan) przez
cały dzień, a większy tałes zakładają tylko podczas modlitwy.
Filakterie (tefillin)
to niewielkie skórzane pudełeczka w kształcie sześcianu, przywiązywane
za pomocą czarnych rzemieni do lewego ramienia i czoła. Składają
się z dwóch części: tefillin shel yad (rzemyk zawiązany
wokół ramienia i dłoni) oraz tefillin shel rosh (rzemyk
zawiązywany wokół głowy). Wewnątrz pudełek umieszcza się wypisane
na małej kartce pergaminu przykazania Tory. Shel yad
otacza ramię, a zatem wiąże całe ciało, shel rosh wiąże
głowę, czyli umysł. Celem noszenia filakterii jest ciągłe przypominanie
Żydom, że umysł, serce i ciało mają służyć Bogu i wypełniać
przykazania Tory. Zgodnie z tradycją filakterie zakłada się
podczas modlitw.
Modlitewnik "Sidur" zawiera
w sobie większość modlitw, jakie powinien odmawiać każdy Żyd.
Nazwa "Sidur" oznacza "porządek",
w tym wypadku jest to porządek modlitw. "Sidur"
jest jednak nie tylko książką do modlitwy, ponieważ zawarte
w nim modlitwy są połączeniem nauki biblijnej, talmudycznej
i rabinicznej. "Sidur" jest w istocie źródłem
jedności judaizmu. Żydzi na całym świecie, łączą się w synagogach
nad "Sidurem".
"Sidur" zawiera w sobie
trzy rodzaje modlitw:
1).
Modlitwy wielbiące Boga jako Stwórcę niebios i ziemi. Wysławiają
Bożą świętość, dobroć, miłosierdzie i moc, oraz oddają cześć
Imieniowi Boga.
2).
Modlitwy dziękczynne za obfite błogosławieństwa, jakimi Bóg
obdarza Swój lud. Wyrażają podziękowania Boga za Torę, dziedzictwo,
historię oraz zaspokajanie naszych codziennych potrzeb.
3).
Modlitwy błagalne za naród, pokój dla świata, o rychłe przyjście
Mesjasza, o odbudowę Świątyni.
Cała liturgia żydowska, bez względu na nusach,
zbudowana jest wokół rdzenia, którym są Kriat Szma i
Szmone Esre. Są to dwie najważniejsze modlitwy, gdzie
każda ma swoją specyfikę i odmienny charakter.
Kriat Szema traktowane jest jak
wyznanie wiary. Odczytanie przez wiernego pierwszego, najważniejszego
wersetu: Szema Jisrael Haszem Elokeinu Haszem echad -
"Słuchaj Jisraelu Haszem jest naszym Bogiem, Haszem
jest jeden" oznacza, iż osoba ta świadomie potwierdza
jedyność Boga, a także przyjmuje na siebie ol malchut szamaim
- "jarzmo Królestwa Niebios" czyli uznaje siebie
za sługę Boga. Całość Szema składa się z trzech paragrafów.
Pierwszy - rozpoczynający się od słów "Słuchaj Jisraelu"
pochodzi z 5 Mojż. 6:4-9, drugi - od słów "I stanie
się" z 5 Mojż. 11:13-21, trzeci - od słów "Powiedział
Haszem do Moszego" z 4 Mojż. 15:37-41. Każdy Żyd ma
obowiązek przeczytać Szema dwa razy dziennie - podczas szachrit
(modlitwy porannej) i maariw (modlitwy wieczornej). Nakaz
ten wywodzony jest z zapisu: "I będziesz o nich mówił
(...) i gdy się kładziesz [na spoczynek] i gdy wstajesz"
(5 Mojż. 11:19), co jest interpretowane jako oznaczenie pory
wieczornej i rannej.
Codzienne modlitwy odmawiane są rano ("szacharit"),
w południe ("mincha") i wieczorem ("ma`ariw").
Ten zwyczaj ma swój początek u Dawida i Daniela, którzy modlili
się trzy razy dziennie (Daniel 6:11, Psalm 55:18). Talmud
objaśnia, że Abraham wprowadził modlitwę poranną, Izaak południową,
a Jakub wieczorną.
"Szacharit" jest najdłuższą
porą modlitwy. Modlitwa ta wyobraża poranną ofiarę składaną
w Świątyni. Ta poranna modlitwa musiała być odmawiana między
wschodem słońca a południem. Musimy zrozumieć, że nie chodzi
tu o jedną poranną modlitwę, lecz o szereg błogosławieństw i
pieśni połączonych z modłami i porannymi czytaniami Tory w synagodze.
Jest też modlitwa "Szmone Esrei" (dosłownie
"osiemnaście błogosławieństw"), którą odmawia
się trzy razy dziennie.
"Mincha" jest odmawiana
po południu, pomiędzy godziną pierwszą a zachodem słońca. Jest
to najkrótsza modlitwa, gdyż ciężko znaleźć wolny czas w porze
pracy. Odmawia się wtedy "Szmone Esrei", radosną
modlitwę "Aszrei" (Psalm 145) oraz "Alejnu",
która wysławia Boga jako Króla rządzącego całą ludzkością.
"Ma`ariw" jest modlitwą
wieczorną, odmawianą w dowolnym czasie między zachodem a wschodem
słońca. Odmawia się wtedy "Szmone Esrei", "Sz`ma"
(5 Mojż. 6:4) oraz "Alejnu".
W "Sidurze" znajdują się
także modlitwy szabasowe i modlitwy na różne święta żydowskie.
Szczególne miejsce zajmuje modlitwa "Kadisz"
(hebr. "uświęcenie"), odmawiana po śmierci
kogoś bliskiego. Jest to przejmujący poemat wysławiający Boże
Imię.
Ostatnia część "Siduru"
zawiera modlitwy, które odmawia się przed i po posiłkach, podczas
zaślubin, z okacji narodzenia dziecka, uroczystości obrzezania
oraz w czasie choroby. Każdemu aspektowi życia żydowskiego towarzyszy
odpowiednia modlitwa.
Jehudah ha-Lewi (Jehuda ben Samuel ha-Lewi)
jest uważany za największego poetę żydowskiego od czasów króla
Dawida. Urodził się on w Toledo (Kastylia) w 1080 roku i prawdopodobnie
zmarł podczas podróży do Palestyny w 1140 roku. Jehudah ha-Lewi
tak pisał o modlitwie:
"Przyzwyczajenie do odmawiania
modlitwy jest dla duszy tym, czym pożywienie dla ciała: dusza
modli się dla własnej duszy i odżywia się dla własnego ciała.
I tak jak skutki pokarmu spożywanego w ciągu dnia utrzymują
się aż do posiłku wieczornego, tak i błogosławieństwo modlitwy
trwa do modlitwy następnej. A im dalej od poprzedniej, tym bardziej
dusza staje się mroczna..."
___________________
Opracowano na podstawie BIM oraz artykułu
Steva Herziga z czasopisma "Israel My Glory", Aug/Sept
1996 dzięki tłumaczeniu A.B.
|