Stary Testament jest natchnionym przez Boga
Pismem Świętym. Bóg uczynił Żydów kustoszami Swego objawienia
zawartego w Starym Testamencie.
Żydzi wzięli
pierwsze hebrajskie litery nazw trzech podziałów hebrajskiej
Biblii: "Torah" (hebr. "Zakon"),
"Nebiim" (hebr. "Prorocy")
i "Kethubim" (hebr. "Pisma"),
i stworzyli słowo nie posiadające znaczenia jako nazwę dla żydowskiej
Biblii (Starego Testamentu) - "Tanach". Poza
"Tanach" przyjęte są jeszcze cztery inne nazwy
dla określenia Pisma Świętego: "Mikra" (hebr.
"czytanie", w związku z odczytywaniem Biblii
w synagogach), "Sefer Hasefarim" (hebr. "Księga
nad Księgami"), "Kitwej Hakodesz"
(hebr. "Pismo Święte") oraz "Esrim
we`Arbaa" (hebr. "24 księgi", gdyż
hebrajska Biblia składa się z 24 ksiąg, choć z 39 tytułów).
Istnieje, zarządzony
przez Boga, podział ksiąg Starego Testamentu na trzy podziały.
Księgi biblijne zostały przez Boga wyznaczone do ich odpowiednich
podziałów na zasadzie urzędowego stosunku ich pisarzy do Boga.
Taki jest porządek ksiąg w oryginale hebrajskim:
I - "Torah" (hebr. Zakon)
- obejmuje Pięcioksiąg Mojżeszowy. Mojżesz miał zupełnie wyjątkową
pozycję przed Bogiem jako prawodawca i dlatego księgi przez
niego napisane są zupełnie osobno umieszczone jako niezrównane
- "Torah".
(1) 1
Księga Mojżeszowa - tradycyjnie w języku polskim nazywana
Księgą Rodzaju, co jest tłumaczeniem nazwy greckiej "Genezis"
i hebrajskiej "Toldot" ("rodowód",
"początek", "źródło"). W tradycji
hebrajskiej używa się jako nazwy pierwszego słowa tej księgi
"Bereszit". Księga opowiada w rozdziałach 1-11
o stworzeniu, o raju, o dziejach pierwszych ludzi, o rozwoju
grzechu przez Kaina, potopie i ludach ziemi w drzewie genealogicznym.
W rozdziale 11 przechodzi do przodków Abrahama, którego dzieje
opisują rozdziały 12-25, a następne 25-36 opowiadają o Izaaku,
37-50 o Jakubie i jego dwunastu synach.
(2) 2
Księga Mojżeszowa - tradycyjnie w języku polskim nazywana
Księgą Wyjścia, co jest tłumaczeniem nazwy greckiej "Exodus".
Tradycja hebrajska zatrzymuje jako nazwę księgi pierwsze jej
słowa: "Weelle szemot". Księga z początku przedstawia
życie Mojżesza, jego młodość, powołanie na przywódcę narodu
i wyzwolenie Izraela z niewoli egipskiej. Następnie opisuje
wędrówkę Izraelitów aż do Synaju. Rozdziały 19-40 zawierają
ustawodawstwo Boże z dekalogiem (rozdział 20). Rozdziały 20-23
są tzw. kodeksem przymierza, a rozdziały 25-31 oraz 35-40 zawierają
przepisy związane z Przybytkiem.
(3) 3
Księga Mojżeszowa - tradycyjnie w języku polskim nazywana
Księgą Kapłańska, co jest tłumaczeniem nazwy greckiej "Leuitikon".
W tradycji hebrajskiej księga ta nie ma osobnej nazwy poza pierwszymi
jej słowami: "Wajjikra". Rozdziały 1-7 zawierają
przepisy związane z ofiarami, rozdziały 8-10 opisują powołanie
Aarona i jego synów do kapłaństwa, następne rozdziały 11-15
to przepisy dotyczące czystości rytualnej. Rozdział 16 omawia
święto Dnia Pojednania. Rozdziały 17-26 są tzw. kodeksem świętości,
zaś rozdział 27 jest dodatkiem o ślubach i dziesięcinach.
(4) 4
Księga Mojżeszowa - tradycyjnie w języku polskim nazywana
Księgą Liczb, co jest tłumaczeniem nazwy greckiej "Numeri".
Hebrajska nazwa jest zaczerpnięta z najważniejszego zwrotu pierwszego
swego wiersza: "Be midbar" ("na pustyni").
Księga z początku przedstawia ostatnie zarządzenia Mojżesza
i wydarzenia na pustyni Synaj. Następne rozdziały 10-36 opisują
wędrówkę do Ziemi Obiecanej. W opowiadanie wpleciona jest historia
o Balaamie (rozdziały 22-24).
(5) 5
Księga Mojżeszowa - tradycyjnie w języku polskim nazywana
Księgą Powtórzonego Prawa, co jest tłumaczeniem nazwy greckiej
"Deuteronomium". W tradycji hebrajskiej nazwę
stanowi pierwszy rzeczownik początkowego zdania księgi: "Haddebarim".
Księga rozpoczyna się mową Mojżesza o przeszłości, cudownych
rządach Bożych i opiece wraz z napomnieniem do przestrzegania
przykazań Bożych i ostrzeżeniem przed bałwochwalstwem (rozdziały
1-5). W rozdziałach 5-11 znajduje się druga mowa Mojżesza o
przestrzeganiu Zakonu z zapowiedzią kary za nieprzestrzeganie
Prawa lub błogosławieństwa za jego wypełnianie. Księga w swojej
głównej części (rozdziały 12-26) zawiera kodeks. W rozdziałach
27-30 są mowy końcowe, wzywające do wypełnienia Zakonu pod groźbą
klątwy, z obietnicą miłosierdzia Bożego. W rozdziałach 31-34
czytamy o ostatnich chwilach Mojżesza. Rozdział 32 zawiera jego
pieśń, a 33 błogosławieństwo.
II - "Nebiim" (hebr. Prorocy)
- obejmujący księgi spisane przez proroków. Pisarze tych ksiąg
byli z powołania prorokami, tzn. należeli do rzędu proroków
i księgi ich są zgrupowane osobno w odróżnieniu od wszystkich
innych. Ten podział jest dodatkowo podzielony na dwie części:
1). Wcześni Prorocy
(hebr. "Nebiim risonim") -
(1) Księga
Jozuego - w języku hebrajskim księga nazywa się "Jehoszua"
(hebrajskie imię Jehoszua znaczy: Jahwe jest wybawieniem, Jahwe
pomaga, zbawca). Cała księga Jozuego dzieli się na trzy części.
Rozdziały 1-12 opowiadają o podboju Ziemi Obiecanej, rozdziały
13-22 o podziale ziemi pomiędzy dwanaście plemion Izraela. Końcowe
rozdziały 23 i 24 opisują ostatnie chwile życia Jozuego.
(2) Księga
Sędziów - jej hebrajska nazwa to: "Szofetim".
We wstępie księga opowiada o powolnym uporządkowywaniu ziemi
Izraela. Jednakże po śmierci Jozuego nastąpiło odstąpienie ludu
od Prawa Bożego, wskutek czego naród spotkały kary. Pokutujący
Izrael uzyskiwał wybaczenie i pomoc Boga, który dawał mu sędziów.
I właśnie główna część księgi (rozdziały 2-16) przedstawia czyny
Otniela, Ehuda, Baraka, Gedeona, Jefty i Samsona, oraz tzw.
małych sędziów: Samgara, Toli, Jaira, Ibcana, Elona i Abdona.
Rozdziały 17 i 18 opowiadają o założeniu przybytku w Dan. Rozdziały
19-21 przedstawiają zbrodnię obywateli miasta Gibea i karę,
jaka ich spotkała z rąk całego narodu.
(3) Księga
Rut - (imię Rut znaczy: przyjaźń, przyjaciółka Boża). Księga
w formie noweli opowiada historię Moabitki Rut, która okazała
wielkie przywiązanie do Prawa Bożego.
(4) Księgi
Samuela - w tekście oryginalnym pierwotnie była to jedna
księga. Podziału jej na dwie części dokonała Septuaginta. W
hebrajskim nazewnictwie księgi nazywają się: "Szemuel
alef" (pierwsza) i "Szemuel bet" (druga).
Hebrajskie imię Samuel oznacza: od Boga uproszony, wysłuchany.
Pierwsza Księga Samuela w rozdziałach 1-12 przedstawia dzieje
proroka Samuela wraz z opowiadaniem o upadku radu kapłańskiego
Helego. W tym też czasie powstało Królestwo Izraela. Rozdziały
13-31 to zapis dalszych dziejów Samuela połączonych z pierwszymi
latami działalności Dawida. Druga Księga Samuela w rozdziałach
1-21 przedstawia dzieje Dawida, a rozdział 22 jest psalmem dziękczynnym
Dawida (Psalm 18). Rozdział 23 zawiera ostatnie słowa Dawida
i listę jego bohaterów, 24 zaś podaje spis ludności i jego następstwa.
(5) Księgi
Królewskie - w tekście oryginalnym pierwotnie była to jedna
księga. Jej podziału na dwie części dokonała dopiero Septuaginta.
Tradycja hebrajska nazywała je Księgą Królów. W hebrajskim języku:
"Melachim alef" (pierwsza) i "Melachim
bet" (druga). Pierwsza Księga Królewska w rozdziałach
1-11 opowiada o ostatnich dziejach Dawida, a następnie o jego
synu Salomonie. Od rozdziału 12 zaczyna się uporządkowana chronologicznie
historia obu królestw (izraelskiego i judzkiego), które kończą
się w Drugiej Księdze Królewskiej w rozdziale 17, gdzie znajduje
się opis upadku Samarii. Następne rozdziały 18-25 podają opis
dziejów królestwa judzkiego aż do zburzenia Jerozolimy i uwolnienia
króla Jojachina z niewoli babilońskiej. Dodatkowo podane są
biografie proroków: Eliasza (1 Król. 17-2 Król. 2), Elizeusza
(2 Król. 3-13), Izajasza (2 Król. 18-20) i innych mniejszych.
2). Późni
Prorocy (hebr. "Nebiim aharonim") -
(1) Księga
Izajasza - w hebrajskim "Jeszaja" (hebrajskie
imię Jeszaja oznacza: Zbawieniem jest Jahwe, Bóg moje zbawienie).
W rozdziałach 1-12 są mowy o Judei i Jerozolimie, 13-23 zawierają
piętnaście wyroków o ludach obcych, 24-27 to tzw. apokalipsa,
opisująca sąd świata i nastanie nowego wieku w Jerozolimie,
28-33 to wyroki na Samarię, przeciw kapłanom i złym doradcom
królewskim, a także pieśń ufności w Bogu. Rozdziały 34 i 35
zapowiadają bliski sąd Boży i są zwrócone przeciwko Edomowi.
Następne rozdziały 36-39 są dodatkiem historycznym opisującym
wydarzenia za czasów króla Ezechiasza. Rozdziały 40-48 stanowią
tzw. księgę pociech dla Izraela i mówią o dawcy zbawienia, o
pośredniku i ludzie zbawionym. Rozdziały 49-54 są przez wielu
nazywane "piątą ewangelią", gdyż traktują o istocie
zbawienia. Dalsze rozdziały opowiadają o bliskim zbawieniu,
którego przyśpieszenie zależy od wierności Zakonowi. W rozdziale
58 czytamy o fałyszywym i prawdziwym poście i szabacie. Rozdział
59 mówi o powszechnej grzeszności, o wyznaniu grzechów i zesłaniu
Odkupiciela. Rozdziały 60-62 traktują o chwale Syjonu, następne
63-65 są modlitwą pokutną ludu i prośbą o zmiłowanie i wysłuchanie.
Rozdział 66 jest zapowiedzią błogosławionych czasów przyszłych.
(2) Księga
Jeremiasza - w hebrajskim "Jirmeja" (hebrajskie
imię Jirmejahu oznacza: wywyższony od Jahwe). Księga jest ułożona
chronologicznie: rozdział 1 opowiada o powołaniu proroka, rozdziały
2-29 to groźby i napomnienia dla ówczesnych królów, rozdziały
30-35 to tzw. księga pocieszenia zawierająca obietnicę ponownego
zgromadzenia Izraela po rozproszeniu, odbudowę kraju i zawarcie
nowego przymierza. Następne rozdziały 36-45 to biografia proroka
Jeremiasza za czasów ostatniego króla izraelskiego Sedekiasza.
Rozdziały 46-51 zawierają dziesięć proroctw o ludach pogańskich.
Rozdział 52 jest dodatkiem historycznym o uprowadzeniu króla
Sedekiasza do Babilonu i zburzeniu Jerozolimy.
(3) Treny
Jeremiasza - zwana w języku polskim także Lamentacje Jeremiaszowe,
co jest tłumaczeniem greckich nazw "Threnoi"
i "Lamentationes". Tradycja hebrajska nazywa
tę księgę: "Eka", od pierwszego słowa, lub:
"Qina", ze względu na rodzaj literacki. Wzruszające
treny podejmują następujący temat: zburzenie Świątyni i upadek
Jerozolimy.
(4) Księga
Ezechiela - w hebrajskim "Jechezekel" (hebrajskie
imię Jechezqel oznacza: Bóg jest mocny). Rozdziały 1-24 są to
mowy o upadku Jerozolimy, który jest karą za niewierność ludu.
Następne rozdziały 25-32 to mowy przeciwko sąsiednim ludom pogańskim,
które wrogo zachowywały się wobec Żydów. Rozdziały 33-39 to
proroctwa o nadchodzącym czasie łaski dla Izraela, nowym przymierzu
i zmartwychwstaniu ludu. Rozdziały 40-48 to symboliczny opis
nowej Jerozolimy i nowej Świątyni Bożej.
(5) Księga
Ozeasza - w hebrajskim "Hoszea" (hebrajskie
imię Hoszea jest skrótem znanego imienia Jehoszua oznaczającego:
Jahwe jest wybawieniem). Rozdziały 1-3 przedstawiają małżeństwo
proroka (niewierność żony, ukaranie i jej nawrócenie) jako niewierność
ludu izraelskiego. Rozdziały 4-14 zawierają liczne groźby i
mowy pouczające o sądzie za liczne grzechy Izraela.
(6) Księga
Joela - w hebrajskim "Joel" (hebrajskie
imię Joel oznacza: Jahwe jest Bogiem). Księga jest proroctwem
o "dniu Jehowy". Zapowiada również zbawienie ludu
i zawarcie nowego przymierza.
(7) Księga
Amosa - w hebrajskim "Amos" (hebrajskie
imię Amos oznacza: mocny). Rozdziały 1-6 to mowy przeciwko Judzie,
Izraelowi i sześciu sąsiednim ludom. Rozdziały 7-9 to wizje,
których treścią jest upadek państwa izraelskiego, zakończone
zapowiedzią odnowy w czasach Mesjasza.
(8) Księga
Abdiasza - księga ta nosi tytuł "Widzenie Abdiasza",
po hebrajsku "Owadia" (hebrajskie imię Abdiasz
oznacza: Czciciel Jahwe). Jest to najmniejsza z ksiąg prorockich.
Księga zawiera groźbę przeciw Edomitom z powodu ich zbrodni
dokonanych na Jerozolimie. Kończy się zapowiedzią odrodzenia
Izraela.
(9) Księga
Jonasza - po hebrajsku "Jona" (hebrajskie
imię Jonasz oznacza: Gołąb). Księga Jonasza opowiada historię
o mieszkańcach miasta Niniwy. Bóg postanowił zniszczyć Niniwę,
ale wcześniej posłał do jej mieszkańców proroka z wezwaniem
do pokuty, której się oni poddają. Dodatkowo opisane są przeżycia
Jonasza, gdy został połknięty przez wielką rybę.
(10) Księga
Micheasza - po hebrajsku "Micha" (hebrajskie
imię Mikajah oznacza: Kto jest jak Jahwe). Rozdziały 1-3 omawiają
upadek królestwa izraelskiego. Rozdziały 4 i 5 przedstawiają
piękną przyszłość odrodzenia Izraela i przyjścia Mesjasza, którego
narodzenie zapowiadane było w Betlejem. Rozdział 6 jest dialogiem
Boga z Izraelem na temat niewierności ludu. Rozdział 7 zapowiada
nadzieję wybawienia "resztki" ocalonych z Izraela
i odnowę ich państwa.
(11) Księga
Nahuma - po hebrajsku "Nachum" (hebrajskie
imię Nechemiach oznacza: Jahwe pociesza). Księga zapowiada nadejście
dnia kary Bożej na Niniwę.
(12) Księga
Habakuka - po hebrajsku "Chabakuk" (od
greckiego "Ambakum" oznaczającego: otaczający,
uścisk miłości). Księga jest odpowiedzią na pytanie proroka:
"Czemu przypatrujesz się przewrotnym - milczysz, gdy bezbożny
pożera sprawiedliwszego od siebie?". Zapowiada karę dla
złośników i wzywa sprawiedliwego do wiary.
(13) Księga
Sofoniasza - po hebrajsku "Sefania" (hebrajskie
imię Sefanjah oznacza: Jahwe ochronił). Księga przepowiada "dzień
Jehowy" nad całą ziemią. W końcowej części zawiera nadzieję
i obietnicę pomocy Bożej i pokoju dla Jerozolimy w czasach ostatecznych.
(14) Księga
Aggeusza - po hebrajsku "Chaggaj" (hebrajskie
imię Chaggaj oznacza: świąteczny). Prorok w czterech mowach
wzywa Izraelitów do odbudowy Świątyni w Jerozolimie.
(15) Księga
Zachariasza - po hebrajsku "Zecharia" (hebrajskie
imię Zacharyjasz oznacza: na którego wspomni Jahwe). W rozdziałach
1-6 znajduje się osiem wizji o przyszłości Izraela i odbudowie
Jerozolimy. Po tym wstępie, w głównej części księgi, prorok
przechodzi do spraw moralnych, wzywając do odnowy życia religijnego.
W rozdziałach 9-14 jest mowa o czasach panowania Mesjasza.
(16) Księga
Malachiasza - po hebrajsku "Malachi" (hebrajskie
imię Maleakjah oznacza: poseł Jahwe). Prorok stara się w tej
księdze wyrwać Izrael z obojętności religijnej. W rozdziale
1 surowo potępia kapłanów za ich przewinienia. Nastepnie przeciwstawia
się mieszanym małżeństwom i inne grzeszne uczynki. W rozdziale
3 i 4 omawia proroczo "dzień Jehowy", sprawę nagrody
i kary, oraz zapowiada przyjście Eliasza przed nadejściem sądu
Bożego.
III - "Kethubim" (hebr.
Pisma) - obejmujący księgi spisane przez ludzi, nie należących
do rzędu proroków.
(1) Księga
Psalmów - nazwa księgi pochodzi z greckiego i łacińskiego
określenia "psalmos" / "psalmus"
i odpowiada hebrajskiemu "mizemor". Jest to
najpiękniejszy zbiór religijnej poezji żydowskiej, będący odpowiedzią
jednostki i społeczności wiernych na działanie Boga w histori
narodu i sercu jednostki. Zawiera on hymny, modlitwy dziękczynne
i błagalne oraz pieśni religijne.
(2) Księga
Przypowieści - w języku polskim znana też jako Księga Przysłów.
W hebrajskim nazwana jest "Meszalim", co określa
pouczenie religijne lub moralne, wyrażone językiem sugestywnym,
obrazowym. W formie porównań, alegorii, przysłów i przypowieści
księga ta przedstawia liczne prawdy życiowe. Dzieli się na osiem
części, z których każda ma swój tytuł.
(3) Księga
Ijoba - (hebrajskie imię Ijob oznacza: prześladowany, znienawidzony).
Jest to przepiękny poemat epiczno-dydaktyczny, wykazujący na
przykładzie Ijoba, jak wierzący mimo cierpienia i różnych udręczeń
może w pokorze zachować wierność i posłuszeństwo Bogu.
(4) Pieśń
Salomonowa - w języku polskim znana też jako Pieśń nad pieśniami.
Jest to poemat składający się z kilku scen i dialogów pieśni,
powiązanych myślą przewodnią o żarliwej miłości dwojga narzeczonych,
oblubieńca i oblubienicy.
(5) Kaznodzieja
Salomonowy - w języku polskim znana też jako Księga Koheleta.
W hebrajskim zwana "Kohelet". Kohelet nie jest
to imię własne, lecz oznaczenie urzędu lub funkcji mędrca przemawiającego
na zebraniu. Dwanaście rozdziałów podejmuje się rozważenia tematów
śmierci, sądu, sprawiedliwości Bożej, nieużyteczności wszystkich
ludzkich dążeń i innych codziennych spraw życia wierzących.
(6) Księga
Estery - (hebrajskie imię Estera oznacza: gwiazda, skryta).
Jest to historyczna opowieść o cudownym ocaleniu narodu żydowskiego
od zagłady.
(7) Księga
Daniela - (hebrajskie imię Daniel oznacza: Bóg jest moim
sędzią). W rozdziałach 1-6 opisane są dzieje czterech żydowskich
młodzieńców na dworze króla babilońskiego. W tym czasie prorok
wyjaśnia symboliczne sny Nabuchodonozora. Rozdziały 7-12 to
cztery wizje o przyszłych losach narodu, o czasie przyjścia
Mesjasza, o utrapieniu, o ustanowieniu Królestwa Bożego i zmartwychwstaniu.
(8) Księga
Ezdrasza - (hebrajskie imię Ezdrasz oznacza: pomocnik).
Rozdziały 1-6 mówią o powrocie Żydów z niewoli babilońskiej
i odbudowaniu Świątyni. Rozdziały 7-10 opisują powrót drugiej
fali Żydów i rozpoczęcie reformy religijnej Ezdrasza.
(9) Księga
Nehemiasza - (hebrajskie imię Nehemijasz oznacza: Jahwe
pociesza). Rozdziały 1-7 opowiadają o odbudowie murów Jerozolimy.
Rozdziały 8-13 opisują działalność religijno-społeczną Nehemiasza.
(10) Księgi
Kronik - w hebrajskim oryginale stanowiły one jedną księgą
nazywaną: "Dibre Hajjamim" (hebr. "wydarzenia
dni"). Treść ksiąg to dzieje żydowskie od stworzenia
świata do końca niewoli babilońskiej.
Współcześnie Stary Testament
liczy 39 ksiąg, jednakże w starożytności hebrajska Biblia miała
24 ksiąg. Ta mała liczba ksiąg wynikała z połączenia w jedną
księgę następujących par ksiąg: 1 i 2 Księgi Samuelowej,
1 i 2 Księgi Królewskiej, 1 i 2 Księgi
Kronik, Księgi Ezdrasza oraz Księgi Nehemiasza.
Jednocześnie w jedną księgę połączonych było dwanaście ksiąg
Mniejszych Proroków.
W czasach Jezusa (koniec
I wieku p.n.e.) nauczeni w Piśmie zredukowali sztucznie liczbę
ksiąg Biblii do 22. Połączyli oni razem Księgę Ruty z
Księgą Sędziów i Treny Jeremiaszowe z Księgą
Jeremiasza. Uczynili to, aby mieć tyle ksiąg Pisma Świętego
ile jest liter w hebrajskim alfabecie - 22. Stało się więc to
dla powodu zupełnie sztucznego.
Nowoczesne wydania hebrajskiego
Pisma Świętego zazwyczaj umieszczają Treny Jeremiaszowe
i Księgę Ruty w części "Kethubim" (hebr.
Pisma). Jednak jest to sprzeczne z Bożym podziałem Pisma
Świętego pod względem urzędowego stosunku pisarzy do Boga. Autorem
Księgi Ruty był Samuel (napisał również Księgę Jozuego
i Księgę Sędziów). Był on z powołania prorokiem. Jego
zawodem nie było bycie gospodarzem, pasterzem lub królem. Podobnie
Jeremiasz (autor Trenów Jeremiaszowych), został powołany
przez Boga do urzędu proroczego (Jeremiasz 1:1-10). Księgi te
powinny więc znajdować się w dziale "Nebiim"
(hebr. Prorocy). Powyższa zmiana nastąpiła w sposób następujący:
jest pięć ksiąg (Księga Estery, Księga Ruty, Pieśń
Salomonowa, Treny Jeremiaszowe i Kaznodzieja Salomonowy),
które Żydzi składają w jeden zwój ze względu na wygodę, by czytać
je w czasie pewnych świąt. Kiedy nie składali ich razem w oddzielny
zwój, większość z nich należała do części "Kethubim"
(hebr. Pisma). Dla wygody wyciągali oni z części "Nebiim"
(hebr. Prorocy) Księgę Ruty i Treny Jeremiaszowe
i łączyli je z pozostałymi trzema, aby wygodnie odczytywać zwój
bez zbytniego jego skręcania. Gdy te księgi są razem w osobnym
zwoju, to Żydzi nazywają je "Migilloth", czyli
zwój odłączony.
Pierwotnym językiem Starego
Testamentu jest język hebrajski. Małymi wyjątkami są fragmenty
w języku aramejskim zachodnim, czasami nazwanym językiem chaldejskim,
czyli w języku semickim bardzo zbliżonym do hebrajskiego. Tymi
fragmentami są następujące wyjątki: z Księgi Jeremiasza 10:11,
z Księgi Ezdrasza 4:8-6:18, i 7:12-26, oraz z Księgi Daniela
2:4-7:28.
Oryginalne manuskrypty hebrajskich Pism oczywiście
zaginęły z powodu spustoszeń czasów. Zaginęło również wiele
ich kopii. Dodatkowo wiele zostało zniszczonych przez Nabuchodonozora
i Antiochusa Epifanesa. Były one jednak pieczołowicie chronione
przez Żydów, i doszły do nas w większej czystości niż wiele
innych dzieł starożytnej literatury. Jednym z powodów dla których
nie mamy więcej starożytnych rękopisów Pism hebrajskich jest
działalność masoretów (żydowskich uczonych). Pracowali oni w
okresie od 150 roku n.e. do około 900 roku n.e. nad wydaniem
możliwie najczystszego i najmniej skażonego tekstu Pism hebrajskich
jakie mogli przygotować. Po ukończeniu swojej pracy, za ogólną
zgodą zniszczono wszystkie pozostałe kopie. Dlatego jedynym
pozostałym tekstem, jest tekst najstarszego manuskryptu hebrajskiego
Starego Testamentu pochodzącego z około 925 roku (jest on przechowywany
w Muzeum Brytyjskim).
Pierwotnie tekst hebrajski był pisany całkowicie
w spółgłoskach. Żydowscy uczeni (masoreci) dodali do tego tekstu
kropki, które zastępują samogłoski. W ten sposób ujednolicili
sposób czytania i rozumienia tekstu Pisma Świętego. Dodatkowo
opracowali oni liczne uwagi i komentarze do tekstu, zawarte
w uzupełniających pracach żydowskich uczonych z tego okresu
(Massorah).
Księgi w języku hebrajskim
były spisywane na zwojach w ten sposób, że można je było zwijać
z jednego do drugiego zwoju w miarę jak ktoś przechodził z jednego
ustępu do drugiego ustępu, i z jednej księgi do drugiej księgi.
Obydwa końce pergaminu (bardzo cienko spreparowane skórki zwane
pergaminem, a później papier robiony z liści papirusu) były
okręcone naokoło kija o kształcie cylindrycznym, który przechodził
około sześciu cali od swych końców poprzez środek wyciętych
podobnych do dysków kawałków drewna od czterech do dziesięciu
cali średnicy i grubości około 3/4 cala. One służyły jako "zakończenia
księgi", trzymając bezpiecznie pomiędzy sobą manuskrypty,
podczas gdy sześć cali wystających kijów służyły do oparcia
rączki dla zwoju, a jednocześnie jako środki do skręcania i
rozkręcania zwojów. Zwoje takie znajdują się w każdej synagodze.
Skóry pergaminów są mocno i w sposób artystyczny z sobą połączone.
Niektóre zwoje, zwłaszcza zawierające całość hebrajskiego Starego
Testamentu, są długie nawet na 91 metrów. Stąd wynika konieczność
nakręcania manuskryptów z jednego na drugi zwój.
Zwoje były zapisywane kolumnami biegnącymi
obok siebie od góry do dołu. Tekst hebrajski pisze się z prawej
do lewej strony. Początkowo, i przez długie wieki, tekst nie
był dzielony na rozdziały lub wiersze. Nie czyniono również
przerw dla rozdzielania słów, zdań i paragrafów. Wszystkie kopie
były pisane oczywiście ręcznie przez uczonych.
Wynalazek druku powstał
w 1440 roku. Wkrótce potem, w 1482 roku ukazał się w Bolonii
(Włochy) drukowany w częściach Pięcioksiąg Mojżeszowy
("Torah", hebr. Zakon). Następnie w
1485 roku wydrukowano w Soncino (Włochy) wcześniejszą część
"Nebiim" (hebr. Proroków), a w 1486
roku późniejszą część "Nebiim". Na przełomie
1486 i 1487 roku ukazała się drukiem w Neapolu (Włochy) "Kethubim"
(hebr. Pisma). Pierwsze wydanie całości Starego Testamentu
ukazało się w 1488 roku w Soncino (Włochy), zredagowane przez
Abrahama ben Chajim de Trutore. Drugie wydanie ukazało się w
Neapolu w latach 1491-1493, trzecie wydanie w Brescia (Włochy)
w 1494 roku, czwarte wydanie w Pesaro (Włochy) w latach 1511-1517.
Pierwsze wydanie Rabinicznej Biblii (zredagowane przez Feliksa
Pratensis) zostało wydane przez Bomberga w Wenecji w 1517 roku.
Drugie wydanie ukazało się też w Wenecji w latach 1524-1525.
Najlepsze wydanie hebrajskiego Starego Testamentu (zredagowane
przez Ginsburga) ukazało się w 1894 roku w Londynie (Anglia).
Drugie co do swej wartości (zredagowane przez Rittela) ukazało
się w latach 1905-1906 w Lipsku (Niemcy). Ciekawą pozycją jest
również "Biblia Hebraica" (z uwzględnieniem odkryć
w Qumran) wydana z 1945 roku w Stuttgartcie (Niemcy).
Najbardziej wartościowym
ze wszystkich tłumaczeń jest "Septuaginta", będąca
greckim przekładem Starego Testamentu z hebrajskiego oryginału.
Tradycja przekazała, że tłumaczenia dokonało 72 żydowskich uczonych
w Aleksandrii, w Egipcie (nazwę zaś "Septuaginta"
użyto dla zaokrąglenia sumy i pochodzi ona od nazwy "70"
po łacinie). Pracę rozpoczęli oni w 285 roku p.n.e. na rozkaz
Ptolemeusza Filadelfa, który chciał mieć taki przekład w bibliotece
w Aleksandrii. Przekład ten ma wiele błędów i nieścisłości,
np. w 1 Księdze Mojżeszowej okresy chronologiczne są dłuższe
niż w tekście hebrajskim.
Hebrajski Stary Testament
liczy obecnie 39 ksiąg. Jest to w sumie 929 rozdziałów zawierających
23 214 wierszy z 592 439 słowami. Liczba użytych liter sięga
cyfry 2 728 110. Środkową księgą są Przypowieści Salomonowe,
środkowym rozdziałem jest Ijob 29, środkowym wierszem jest 2
Kronik 20:17. Najkrótszym wierszem w Starym Testamencie jest
1 Kronik 1:25.
APOKRYFY
Apokryfy, których strażnicy
wyroczni Bożych Starego Testamentu nigdy nie uznawali za część
kanonu i które dlatego też częścią kanonu nie mogą być, przez
samą swą zawartość okazują, iż nie są godne by należeć do kanonu.
Księgi Tobiasza (aram.-hebr. Tobi)
i Judyty (zachowana wyłącznie w opracowaniu greckim) zawierają
wiele geograficznych, chronologicznych i historycznych błędów.
Popierają one także niektóre przesądy i błędne mniemania.
Księgi Mądrości Salomonowych i Mądrości
Syracha, choć zawierają wiele pięknych rzeczy, głoszą moralność
głównie opartą na opurtonizmie i niezgodne są ze świętością
Boga. Ich mądrość to nie mądrość Salomona, lecz mądrość aleksandryjska.
Preegzystencja dusz z ich przeznaczeniem określonym przed urodzeniem
jest jedną z jego nauk (Księga Mądrości 8:19,20). Księga ta
uczy, że ciało materialne jest uznane za ciężar i przeszkodę
dla duszy (9:15). Ona naucza o dziwach, zamiast nauczać o cudach.
Dodane tam są też zupełnie niewiarygodne szczegóły, gdy chodzi
o plagi egipskie (16:17). Zamordowanie Abla przez Kaina jest
podane fałszywie jako przyczyna potopu (10:4). Salomon nie mógł
być autorem tej księgi, gdyż mówi ona, że Izrael był pod władzą
swych nieprzyjaciół, poza tym jest ona napisana po grecku. Mądrości
Syracha wśród wielu dobrych rzeczy uczą także następujących
błędów: że dawanie jałmużny odkupuje grzechy (3:30), że nie
należy okazywać wspaniałomyślności wobec złych ludzi (12:4-7),
że można być okrutnym wobec niewolników (33:26,28), że należy
nienawidzić Samarytanów (50:25,26), że oportunizm może zastępować
sprawiedliwość (38:17).
Księga Barucha, którą rzekomo się uważa
za napisaną przez towarzysza Jeremiasza, cytuje z Daniela i
Nehemiasza, z których jeden pisał o 70 lat, a drugi o 200 lat
później! Księga ta jest też napisana po grecku. Mówi ona, że
Baruch był wzięty do Babilonu, podczas gdy Biblia wyraźnie oświadcza,
że udał się on z Jeremiaszem do Egiptu (Księga Jeremiasza 43:6).
W Księdze Barucha mówi się też o Świątyni jako istniejącej
i ofiarach w niej dokonywanych, podczas gdy Biblia uczy o jej
zniszczeniu wraz z całym miastem w 607 roku p.n.e. Księga ta
naucza również o powrocie naczyń świątyni, które rzekomo miały
powrócić do Jerozolimy za czasów Jeremiasza, podczas gdy Biblia
poucza, że powróciły one za czasów Zorobabela i Ezdrasza. Mówi
ona, że Bóg słucha modlitw umarłych, bo Jeremiasz po śmierci
miał się modlić za Izrael - i to jest chyba główną przyczyną,
iż rzymsko-katolicy uznali ten apokryf za należący do kanonu).
Jest ona sprzeczną z Księgą Jeremiasza, gdyż głosi, że babilońska
niewola trwała przynajmniej przez siedem pokoleń.
Również 1 i 2 Księga Machabeuszów
zawierają dużo błędów. Druga księga zawiera legendy i baśnie.
Według niej Jeremiasz miał schować przybytek (który wówczas
już nie istniał), arkę i złoty ołtarz na górze Nebo. Usprawiedliwia
ona samobójstwo, a także uświęca modlitwy i ofiary za zmarłych
- dlatego rzymsko-katolicy uznają ją jako należącą do kanonu.
Dodatki do Księgi Estery są sprzeczne
z księgą tej nazwy w Biblii i wprowadzają zamieszanie w jej
opowiadanie. Dodatki są napisane w języku greckim. Są to dekrety
królewskie, sen Mardocheusza i Estery oraz kilka urywków historycznych.
Dodatki te umieszczane są na końcu księgi.
Dodatki do Księgi Daniela, tak zwana
rzekoma modlitwa trzech młodzieńców w piecu ognistym, nie jest
właściwie modlitwą, lecz medytacją, niestosowną do tej sytuacji
oraz podaje niektóre szczegóły niezgodne z prawdziwym opisem.
Historia Suzanny zawiera grę słów dowodzącą, iż była napisana
po grecku. Legenda Bela i Smoka jest tworem wyobraźni.
Tak więc apokryfy
stoją w sprzeczności z Biblią. Nie mogą być one częścią Pisma
Świętego. Gdyby nią były, to Żydzi, którzy byli uznanymi Bożymi
opiekunami Pisma Świętego, przyjęliby je za część Biblii i strzegliby
ich jako takich. Fakt bowiem, że Bóg naznaczył ich jako kustoszów
objawienia Starego Testamentu, świadczy, iż Bóg nie wybrałby
ich na opiekunów Biblii, gdyby nie byli oni zdolni przyjąć objawienia
Bożego i strzec tylko to, co było objawieniem Bożym. Prawdziwy
Stary Testament jest w swych księgach i swej nauce. Księgi te
doszły do nas dobrze zabezpieczone i uznane. Możemy więc spokojnie
przyjąć 24 księgi Zakonu, Proroków i Pism, lub 39 ksiąg Autoryzowanej
Wersji Pism Starego Testamentu.
MYŚL GŁÓWNA
"Kamieniem węgielnym judaizmu jest dziesięcioro
przykazań - czyli Dekalog".
|